Author: luraelezi

Kur u nda, ky brez na ra.

Posted on by luraelezi

“Nuk e marr vesh se ç’bën me rrogën tënde nuk e di, patjetër duhet të dalësh çdo fundjavë? S’të pëlqejnë gjellët që bëj unë këtu që duhet të bridhni restoranteve të hani lloj-lloj pisllëqesh kush e di në çfarë vajrash i gatuajnë” të thotë mamaja ty, një milenial-i apo gjenerata Z, e ajo vetë brezi “baby boomers” në terma modernë dhe thjesht “plaka”, në terma lokalë.

E ndërkohë që përkujdesja e saj përfshin edhe të gjykojë pa rreshtur, jeton në një shtëpi në të cilën është pronare dhe nuk ka paguar asgjë, (ose shifra qesharake gjatë privatizimit), konsumon një mal me plastikë në një sistem që nuk e detyron njeri të riciklojë, është martuar herët se nuk të linte njeri pa martuar u dashurove apo jo, a je gej apo jo.

Le që kush kishte “llukse” asokohe për të zbuluar seksualitetin apo dhe thjesht personalitetin e vet.

E kështu e çojnë jetën shumica: duke bashkëjetuar me një brez me të cilin i lidh gjaku e dashuria dhe kultura e të jetuarit me prindërit, dhe pak dëshira e sinqertë për të kaluar kohë me njëri-tjetrin. Bota është bërë tepër komplekse për t’u kuptuar nga një brez i dhunuar psiqikisht e fizikisht, ndaj dhe ata i mëshojnë në mënyrë të përsëritshme vetëm atyre që dinë. Kjo situatë sjell që vajza 30 vjeçare të gënjejnë prindërit për ku e kalojnë natën, e djem që gënjejnë prindërit për shpenzimet e tyre.

Shembujt janë të pafundë, dhe siç na ka hije për natyrë, jemi mjeshtra të të mbuluarit të vërtetës thellë e më thellë, dhe vazhdo para në emër të faktit që jemi një popull familjar.

Edhe kur ti e të njëjtit brez, tenton të flasësh me shoqen tënde që të gjejë një gjuhë të përbashkët me prindërit e të rreshtë së gënjyeri se ku fle çdo të shtunë prej një viti e gjysmë, ajo shpejt merr lopatën dhe mbulon këtë problem të madh.

Këtu ka një refuzim dy-palësh të të kuptuarit të tjetrit. Ata nuk kuptojnë që fakti që kemi lehtësira materiale dhe më shumë liri, vetëm sa vështirësojnë zgjedhjen e partnerit, vendin e punës. Mendojnë se e  kuptojnë, po nuk e jetojnë makthin e të blerit një apartamenit që nuk të përmbush, por të fut në borxh për tërë jetën. Nuk kuptojnë sa e vështirë ështe për prindin që sot nuk i nxjerr dot fëmijët të luajnë tërë ditën në oborr e t’i kërcënosh nga ballkoni të hipin lart se po perëndon dielli. Sot rreziku vjen në formë njeriu, llamarine, plehre dhe kafshe, ndaj fëmijët duhet t’i ndjekim në çdo hap se çfarë bëjnë e ku janë, ndërkohë që 8 orë në ditë minimumi ia kemi borxh dikujt në shkëmbim të një page.

Ata pastaj refuzojnë të kuptojnë çështje më madhore akoma: që sot hallet e planetit janë të përbashkëta, që toka është në gjendje kritike, moti po ndryshon, popullsia po rritet, e specje po zhduken, për shkak të sjelljes së pakujdesshme konsumeriste të njeriut. Nuk kuptojnë që përdhunimi bashkëshortor është krim, që gratë nuk kanë program special në tru për rregull pastërti e kuzhinë.

Nuk kuptojnë që gjithë këto strese kërkojnë një birrë të premten në darkë, një klasë joge të martën pasdite.

Për t’i kthyer nderin ne nga ana tjetër nuk ia kemi haberin ç’do të thotë të mos gjesh lidhëse këpucesh në treg për muaj ose vite, brisk rroje, biberon, pasqyrë… Nuk e dimë çfarë i bie mos të kesh qasje në qumësht e vezë për javë të tëra, dhe të kesh mikrofon në muret e shtëpisë përveç veshit gjigant të komshiut, që ka raste të ishte dhe vëllai. Nuk e dime ç’do të thotë të urresh partnerin tënd që as e zgjodhe vetë, po nëse ndahesh, të pret një fat i kobshëm.  Nuk e dimë ç’do të thotë të plasin ujrat për të lindur, materniteti është 6 km larg, është natë dhe nuk ka transport publik, makinë private, as taksi, as ambulancë që do t’ia dijë për ty. Dhe më e rëndësishmja; mbase asgjë nga këto nuk të ka ndodhur kurrë, por ti jeton, fle, sheh makthe me frikën e thellë që do të të ndodhin herët apo vonë. Edhe të tjera që ty të duken film, po ndodhnin çdo ditë: nuk ia kemi idenë që kur të thërret shefi, mund edhe të jetë që do përfundosh në Spaç, në një fshat të humbur, ose nën dhé sepse dikur, ti ke thënë ose nuk ke thënë diçka që ofendon ose nuk ofendon dikë abstrakt.

E kështu të dy brezat marrin lopatëzën sërish, e mbulojnë jetën e njëri tjetrit, dhe debatojnë rregullisht se nuk kuptohen, por ama duhen.

Duhen po nuk piqen, dhe pjekuria s’ka të bëjë me moshë hiç. Të dyja palët refuzojnë të rriten, pasi duhet pjekuri e vërtetë të shohësh të vërtetën në sy, e të gjesh një sistem si ta pranosh atë. Duhet pjekuri të dëgjosh për të dëgjuar e jo për t’u kundër përgjigjur, të thuash “më fal” po qe nevoja, e të ofrosh një mbështetje të vërtetë emocionale edhe pse ndoshta nuk kupton asnjë lloj gjëje nga sfidat e tjetrit, por ke pjekurinë të respektosh atë që s’e kupton.

Duhet të fillojmë urgjent të ushqejmë shëndetin mendor, e sidomos në fillim të moshës së pjekur, në mënyrë që mos të zgjohesh 37 vjeç, të kanë hequr nga puna krejt kot dje e nuk i ke thënë njeriut, pa partner/e, në shtëpi të mamit, në depresion… Pa i qarë dot hallin njerëzve me të cilët ndan çatinë nga frika mos i lëndon edhe nga dija se nuk do të kuptojnë.

E po dikujt i takon të bëjë hapin e parë të pjekurisë, dhe realitetin më kompleks e kemi ne pa frika konkrete a do jetojmë, që na jep dhe privilegjin e të menduarit për emocionalitetin e gjithkujt dhe sa i rëndësishëm është ushqimi i tij.

Vitet 90’  dhe gjithë me çka je rritur nuk janë një kujtim i bukur, por përkufizojnë kush je; vëri në punë tashmë.

 

 

 

 

Sa thotë ora jote?

Posted on by luraelezi

– Më fal, linja numër 1 ishte kjo se nuk e pashë?

– Ku do vesh o çupë?

– Të takoj Edën.

* Heshtje *

– Po ku do ndalosh o çupë?

– Po  unë di që më duhet linja nr 1. Do ndaloj te 11 Janari.

– Ca thotë kjo 11 Janari o Berti?

Berti: 11 Janari???

– Aa te Juvenilja. Ajde moj yp edhe thoj që doje Kristalin.

– Doja linjën nr 1.

Kjo më kujtoi atë barcoletën kur kam qenë fëmijë:

“Futet kali në furrë të bukës.

– Përshëndetje, një bukë doja!

– Bukë të bardhë apo të zezë?

– E s’ka gjë, se me biçikletë jam.”

Nuk di a ishte shumë popullore si barcoletë por që për mua ishte kulmi i absurditetit dhe sot e kësaj dite më qeshet shumë me të. Si kali si faturino o kërkojnë o japin detaje personale që s’i hyjnë në punë askujt. E unë, që e di që para se të marr përgjigjen që dua duhet patjetër të kaloj në ndonjë detaj të tillë, jap “ takimin me Edën” që as do e takoj fare; po me këtë rast zbavis veten.

Mirëpo për zbavitje apo për kulturë të thellë pune, këto janë detajet që devijojnë bisedën e vonojnë transaksionin, dhe që na bëjnë ne në fund të ditës të shfryjmë frazën aq jo origjinale po që të gjithë e marrim personale sikur e kemi shpikur vetë:

S’bohet mo ky ven.
S’bahet ky ven’.

Z’bëet ky vend ‘gjo mua.

S’beet qy vend e.

E pastaj janë të gjithë vonë, medoemos.

Vonë autobusat që kur i sheh që larg janë një llamarinë madhe e shpejtë e xhindosur me sytë ndezur. Ti futesh me shkathtësi dhe një zonjë  – gjithashtu vonë – të rrëzohet në këmbë që ti s’di të qeshësh a të qash, po s’ka kohë kështu që e ndihmon vrap. “Ore pusht! Po si s’të vjen rëndë një herë, jemi me tension!”

Vonë ata burrat në makina të vogla me lloj lloj sendesh mbrapa ose me bagazh të hapur me një karrige që varet gjoja e lidhur me fije plastike.  Disa prej tyre kanë plaka me shami të bardhë në vend të parë, pa rrip sigurimi asnjëri. Ndaj për këtë arsye e shumë të tjera, ia lejojnë vetes të parakalojnë në trafik dhe t’ia zënë rrugën kahut të kundërt; duke krijuar kështu një situatë koti në rrugicën X  me dalje në rrugë kryesore 12 herë vetëm në mëngjes.

Vonë ato zonjat me xhupa të zi – ndonjëra e ka vishnje – që po ikin me ndonjë qokë dhe e kalojnë rrugën ku t’u teket e si t’u teket, duke nxjerrë dorën në shenjë “prit” a thua se ajo është e barabartë me dritën dhe alarmin e ambulancës dhe gjithë jeta duhet të ndalojë si rrjedhojë.

Vonë fugoni i qumështit që i jep makinës sikur mos të ketë të nesërme dhe sikur nuk përfaqëson një institucion me logot me të cilat fugoni është i veshur. Kështu ai të bllokon daljen nga rrugica duke ta bërë me gisht ‘1 minutë’ pa të parë në sy fare. S’ka gjë se ti je e lidhur e gati për t’u nisur. Duro! Duro 1 minutë! Pfff, çar’ njerëzish që nuk durojnë.

Vonë unë, që jam me ndonjë qorrsokak duke kërkuar biçikletë, ku sigurisht patjetër 100% ka ndonjë lloto dhe 5 burra po shohin e njëri pyet “kë kërkon moj vajzë”?

A t’i them “Jarin”? Me siguri ka 1 të tillë.

Të gjithë jemi vonë. Të gjithë jemi nisur nëpër “situata” ku 70% të kohës do ngatërrohemi në biseda pa krye dhe detaje personale;  15% të kohës njëri do nxehet e do thotë “shtet legen” ose “ja, shqiptarët!”, 10% të kohës do fillojnë më në fund të takohen frekuencat ku do sillemi sikur kemi vite që njihemi dhe do zbuten tërësisht tonet, dhe ndoshta kismet pthu zëre me dorë, me 5% fillon zgjidhja.

95% e kohës është e humbur në një vrimë të zezë ballkanase/mesdhetare/shqiptaro-pellazge.

Po hej, së paku na jep material zbavitës dhe u mundëson jetë dhjetëra faqeve me meme në Instagram.

Bllok, rrok dhe drrok’.

Posted on by luraelezi

Pashë  një ëndërr.
Isha e lumtur duke rrëshqitur me biçikletë në një rrugë të drejtë, e pa penguar nga makinat, nën gjethet e pemëve. Siç e kanë ëndrrat, nuk mbaj mend as nga po vija as nga po shkoja; di që po ndihesha mirë, mendimet po qarkullonin deri sa u zgjova nga mjau-itjet e Rios që i hahet gjithmonë.

Kur po përpiqesha ta zbërtheja, pata parasysh që shpesh ëndrra nuk është asgjë misterioze që po kumbon diçka të thellë në jetën time. Në fakt, në ëndërr isha duke i dhënë biçikletës në bllok, një gjë që e bëj shumë shpesh dhe me sytë shumë hapur. Dhe kohëve të fundit, kjo lloj xhiroje në bllok është vërtet e ëmbël.

Aty u kujtova se sa shokë të vjetër jemi blloku e unë, sa na kanë parë sytë, sa shumë ka ndryshuar ai, sa jam rritur unë. Duke vijuar atë që ëndrrat jo me patjetër janë letërsi ku zysha do gjejë kuptim me zor, m’u kujtua që para ca ditësh kisha parë një artikull artificial gjithë përgjithësime dhe fraza të babagjyshit të tipit “në bllok të hedhin drogë në pije”, dhe kënaqësia në ëndërr ishtë thjesht një kundër-reagim i shkrimeve pa përmbajtje për klikime.

Nuk ka nevojë të konsumosh drogë ta dish që s’ta hedh njeri në pije pa të keq. Shih Narcos apo El Chapo, për të parë sa njerëz vdesin e sa rritet çmimi që kokaina të vijë nga Amerika e Jugut deri në bllok, e jo vetëm që nuk ta sprucon njeri në pije, po kush e di në ç’qorrsokaqe duhet të futesh që ta gjesh shumë shtrenjtë.

M’u kujtua kur blloku ruhej me ushtarë tek ura e vogël dhe  te garda. Nuk të ndalonin të hyrje, por të skanonin nga këmbët te koka shoqëruar me ndonjë “koment ushtari”. Atëherë ishte një shëtitje edhe më e këndshme se sot nën pemë, ama tërësisht pa makina. Tek tuk ndonjë kafe dhe adoleshentë që po ecnin mbi tokën e ndaluar.

M’u kujtuan kur filluan lokalet e para po në këto skaje të tij dhe diskoteka ditore në hyrje të liqenit. Tanimë jo vetëm mund të shëtisnim, por dhe të pinim çaj me fruta pylli / Coca Cola me ndonjë cigare të hapur tek tuk e na dukej vetja si të pavarur. Aty dhe filluan historitë e para. “E di ti që të gjitha vilat e bllokut janë të lidhura me tunele? Pse, si e vrau Mehmet Shehun Enveri kujton ti?” “E di ti që ka një tunel që shkon drejt nga shpia e Dullës drejt e në aeroport?”
Të gjitha i besoj sot e kësaj dite, siç ka ditë që s’i besoj.

Blloku më pas nuk mbahej dot më me 2 ushtarë me kallash. U ndërtuan pallatet e para të këqija që ende të vrasin sytë. “Ky pallati u ndërtua shtrembër. Ndaj dhe po ndërtojnë të tjerët aq ngjitur tij, që mos të bjerë. S’e dije?”. U hapën agjenci e lokale në çdo rrugë, bare nate ku me thënë të drejtën, mbizotëronte ende mentaliteti ‘i motrës’ dhe ne ndiheshim të sigurta. Shpërtheu karaokja, ëmbëlsirat franceze, sanduiçet legjendare, vodka+redbull për 100 Lekë (a thua vallë do e dimë ndonjë herë çfarë përbërisish kish ajo që ata quanin ‘vodka’ apo ‘redbull’?), piktorët që bëjnë replika identike të fotove të tua. Gjatë ditës derdhej betonierja, erdhën zyrat qëndrore të kompanive të huaja, erdhën bankat, e më shumë zyra. Ne u rritëm, e tani punonim aty. Kishim mendjen të na kapte syri çdo mëngjës gratë e bukura të ish-bllokmenëve, të shihnim ndonjë biznesmen te dalë nga burgu që ndonjë herë dhe hanin dajak; artistët e përgjumur që i ka nxjerrë ndonjë punë në mëngjes mes “njerëzve katrorë”.

Dikush pastaj riktheu në modë mbjelljen e pemëve, dhe Wallstreet-i shqiptar po merrte formën e vet natyrale.

Sa marrëveshje që i kanë ndryshuar jetën këtij vendi, sa ide novatore, dhe sa nisma artikstike kanë ndodhur në bllok! Madje dita ditës merr gjithmonë e më shumë një formë më civile: me gjelbërim, biçikleta dhe profesionistë gjatë ditës, lokale kreative ku  gumëzhijnë të rinj shqiptarë, italianë që jetojnë këtu e të huaj që kanë lexuar në Trip Advisor gjatë natës.

Thoni e lexoni ç’të doni, është zona më e dashur e qytetit. Dhe si e tillë, nuk mund të presim të jetë as pa krim, as e lirë si kafja e lagjes.

Mjafton mos t’i qasesh me Ferrari duke xhiruar gomat; por të depërtohet qetësisht me këmbë apo biçikletë, dhe  gjëra shumë të bukura do të ndodhin, herët a vonë.

Je Suis S’Më Kanë Fikur Cigare Në Ballë

Posted on by luraelezi

Nëse ke gjetur një moment të hedhësh sytë në telefon këto ditë, e di shumë mirë për çfarë po flas: për abuzimin seksual dhe fizik që i është bërë një vajze pa mbrojtje, nga një djalë me mbrojtje.

Meqenëse dhuna dhe seksi listohen në majë për ngjarje bombastike ndërmjet species sonë propagandistike, të gjithë jemi çakorduar: Njerëzit më të arsyeshëm janë të terrorizuar dhe ngrenë sytë nga qielli; troll-at e internetit mprefin gishtat  dhe i ngjeshin ato fort në ekranet me prekje pa parë analfabetizmin e tyre duke thënë se si ajo e kokrra k***ës e ka bërë për famë e lekë, dhe si feminizmi nuk ekziston e gratë “bëjnë kot” – e njëjta këngë që i këndohet çdo komuniteti të shtypur.

Ata që ndihen të pafuqishëm komentojnë himnin jo zyrtar: “S’bohet mo ky ven”.

Nuk po ndodh vetëm në Shqipëri. Në shtetet më të emancipuara kulturalisht ke abuzime seksuale sistematike, ka burra që nuk ndëshkohen, dhe gra të plagosura që përpiqen të vënë të kaluarën prapa dhe të shohin drejt. Madje siç edhe e dimë të gjithë, në SHBA një syresh i tillë është president.

Nuk u ndodh vetëm të varfërave. Botërisht, 1/3 e grave kanë përjetuar dhunë fizike apo seksuale nga një mashkull partner ose jo partner. Statistika është e njëjtjë për Shqipërinë, me disa zona rurale ku statistika është 1/1.

Edhe në mes të këtij tranzicioni botëror aspak të lehtë, ku femrat po përpiqen të mos heshtin më, jam edhe unë.

Ne jemi plot.

Ne, vajzat e qytetit, të rritura me dashuri e pa dhunë (më duhet ta theksoj, sepse shpesh dhuna ndodh dhe në ambiente ku ka dashuri, duke krijuar varësi toksike) dhe me të mira materiale, të shkolluara dhe të shëtitura.

Burrat abuzivë nuk kanë arritur të na afrohen tepër. Nuk para na ka kërkuar njeri ndere seksuale haptazi në shkëmbim të provimit apo karrierës. Nuk jemi fiks pjesë e #metoo, po jemi në prag.

Si për çudi, ne përbuzemi gjithashtu. Ç’dreqin dashkemi ne pra? Hajt të mbyllim gojën aty, jemi princesha përderi sa nuk na fik njeri cigaren në ballë!

Uau! Ku e kam Pallatin Mbretëror të lutem?

Do jap 2 argumente se ç’dreq duam ne: njëri pragmatik dhe tjetri thjesht njerëzor. Pa dhunë, pa gjak. Ka dhe ashtu.

Eshtë mëse e vërtetë që unë si shumë, kam vetëm imagjinatën për të përfytyruar ç’do të thotë fikja e cigares në ballë. Dhe duke qenë se nuk jetoj në një makth të tillë, kam luksin të flas në emër të këtyre vajzave. Dhe gëzoj dhe respekt e njohje më shumë se to, fatkeqësisht. Dhe kështu është pragmatike, unë i ndihmoj çështjes.

Argumenti njerëzor ka të bëjë me frustrimin e akumuluar në dhjetëvjeçarë.

Unë që e vogël jam përjashtuar nga bisedat ku çunat ishin ulur rreth e qeshnin me zë. Afrohesha, se jo për gjë po s’jetoj dot pa humor dhe nuk më interesojnë fare gjenitalet e atyre që po e bëjnë, po grupi ose shpërbëhej ose më përzinin duke më fyer. Gjejeni pse.

Sa herë bëja paralele apo hipja mbi mure, prindërve të mi do u binte telefoni. Shokëve të mi nuk u binte telefoni. Gjejeni pse.

Kur përdorja fjalë të pista në sherre me çunat e klasës, prindërve të mi u binte telefoni. Prindërve të çunave nuk u binte telefoni. Pse vallë?

Ditën që mua dhe motrave te mia na shpërtheu pubertieti, ime më merrte regullisht raport  të pa kërkuar se ku gjendemi e me kë po rrimë.
Jetën ulur e kam kaluar me frikën mos kam këmbët hapur.

Në rreth gjysmën e mbledhjeve profesionale kam parë se si fjala e një mashkulli tërësisht të papërgatitur a) ose respektohet para fjalës së një femre të përgatitur b) ose merret ideja e saj dhe i jepet atij për zbatim.

Kam dëgjuar drejtoreshën t’i referohet gjithë departamentit të shitjeve me femra shumë të afta si “ato k***at”.
Eshtë e pamundur të hipësh në biçikletë me fustan, se do dëgjosh të të thirren gjenitalet nga të panjohur çdo 5 minuta.
Eshtë e pamundur  të më kalojë java pa të thënë të paktën 3 burra të ndryshëm (ndër ta dhe kolegë) “qetësohu”, kur unë thjesht po flas.

Eshtë e pamundur të kalojë muaji  pa dëgjuar që po flitet për njërën “e mos u merr si i kanë ardh’ ato”, kur as kanë informacion të tillë.

Eshtë e pamundur të kalojë java pa të treguar parazitët e lagjeve se si të parkosh.

Dhe kur je nënë, merr tmerrësisht pak ndihmë me karrocën apo vështirësitë që sjell mbajtja e një fëmije, madje merr dhe menddhënie nga burra që nuk dinë si ngjitet një pelenë në trup.

Dhe kam një jetë të tërë që dëgjoj burrat rreth meje se si ata e dinë me mirë se unë si po ndihem, si kam reaguar kot dhe keq, dhe se si ndihem gabim.

Po i dëgjoj në kokë zërat cinikë se si nuk më paska gjetur asgjë, gjëra të vogla. E po të dashur, pika pika mbushet pusi.  Mbase nuk është cilësia kësaj radhe, po është sasia që fiton. 7 të tilla në ditë mesatarisht për 20 vjet…. i thonë 50 mijë herë që pengohem e fyhem vetëm e vetëm pse u linda femër. Dhe çdo ditë është e njëjta luftë, unë nuk e di nga do më vijë: nga një burrë i frustruar në rrugë, nga komshija mizogjene apo nga të njohur në Facebook? Kush e di ç’surpriza më presin nesër!
Dhe herë pas here ka dhe abuzime e diskriminime serioze që të fyejnë thellësisht  personalitetin apo të rrezikojnë jetën profesionale. Po  prapë ato nuk i afrohen përdhunimit dhe dhunës fizike ndaj për respekt të Xhiselave të kësaj bote, po i përjashtoj nga përllogaritja dhe po merrem me pikat e pusit.

Neve vërtet nuk na fik njeri cigaret në lëkurë, por po na shkundin hirin që kur jemi klasifikuar si individë.

Thjesht nuk durohet më. Dhe nuk është këtu diskutimi a janë burrat keqadashës ndaj grave a priori.  Jo nuk janë.  Ashtu i kanë mësuar, ashtu janë rrethuar tërë jetën, dhe shpesh as janë të vetëdijshëm se si po shprehen apo nga se motivohen veprimet e tyre.
Ky shkrim e shumë të tjera të kësaj natyre le t’ju shërbejë si vetëdijësim: jemi të gjithë njerëz para se të kemi perioda apo ereksion të pakontrolluar.
Nisur nga ato  sfera ku unë gëzoj barazi e harmoni të plotë, ju garantoj që jeta është shumë më e bukur kur thjesht shihemi dhë dëgjojmë  me sinqeritet tjetrën/in.

Eshtë vetëm një kromozom!

 

 

Je shumë plot!

Posted on by luraelezi

Imazhi nuk më përket mua, marrë nga Shaytards

M’u kujtua ajo shprehja “gjërat më të mira në jetë janë falas”. Nuk jam e sigurt  për cilat nuk duhet prerë kupon, po patjetër që i referohet puthjes, kridhjes në det, aromës së blinit nën qiell blu… Dhe një mace që bën ‘hrrr’. Mirëpo dihet që këto eliksire nuk sigurojnë jetesën dhe të mirat materiale. Dhe kush thotë që të mirat materiale nuk janë të rëndësishme, i ka me tepri dhe ka mangësi mirëkuptimi.

Për shumicën dërrmuese kudo në botë, duhet të punosh 40-50 orë në javë për të pasur minimumin/mesataren e atyre që do. Dhe gjatë këtij vrapi herë pas here takohemi me njerëz që janë në pozitë më të mirë se ne që në lindje (ose jo).

Ca kanë trashëguar biznese, të tjerë janë lindur të pashëm, disa kanë shkollim të mirë – e të tjerë dhe thjesht kanë familje për së mbari. Dhe lakmia ëshë emocion natyral; ajo shfaqet dhe te qentë endacakë kur shikojnë një qen të pastër shtëpie duke u shëtitur në rrugën e tyre.

Mirëpo sa shumë ofendohemi ne si specie kur krahasohemi me kafshën! Sa ndryshe e dimë veten! Për dallim nga nga Roki, bubi trim i lagjes që nxjerr dhëmbët që i kanë mbetur kur kalon Fufi, ne nxjerrim teknologjinë nga xhepi, dhe gjithë helmin që ka prodhuar truri gjysëm pa vetëdije, e shtyjmë në gishta dhe themi gjëra shumë të shëmtuara në platformën tonë të përbashkët që së fundmi meriton të quhet Mllefbook. Kur nuk kemi ç’të themi më, ndajmë ç’ka thënë ay boti, me të cilin nuk na lidh asgjë përpos mllefit. E kur edhe kjo mbaron, mallkojmë çdo ditë kryeministra e ministra e opozitëra e biznesmenë. Që të jemi të sinqertë – jo sepse nuk po na japin ne krah. Po sepse kanë lekë pa fund, thjesht fare. E vërteta qëndron se nëse ndonjëri nga ne do shkëmbehej me ta, zor se do sillej më mirë. Madje disa nga këta që lehin fort, ua kam drojën në atë gradë që falënderohem që nuk jetojmë më në epoka distopike alla Xhorxh Oruell, se dyshoj se do më kishin lënë “sagllam”.

Gjithsesi… Gjithë kjo shfryrje helmon shpirtin, mendjen, shfaq sëmundje she shëmton fytyrën.

Dhe këtu hyn arsyeja, ajo që vërtet na dallon ne nga çdo specje tjetër. Duke lënë emocionet dhe instiktet mënjanë, kemi shansin ta ndajmë veten nga kafsha: pse të kalosh vitet më të bukura (po dhe ato më pak të bukura) në inat dhe shëmti?

Momentin që je në moshë për t’u pavarësuar ke disa cilësi në përdorim që janë falas: rinia, karakteri, dija. Shto dhe talentet e tua personale. Nëse miksohen si duhet gjithmonë në funksion të mirëmbajtjes tënde  mendore e fizike, mendoj se ia hudhe. Antidoden e ke tundur mirë dhe e ke përbrenda, dhe helmi që të rrethon vetëm sa të turbullon.

Por nuk duhen ndarë të gjitha këto cilësi, aty është hilja. Ata që i ndajnë me thikë i njohim të gjithë dhe mbase jemi dhe vetë të tillë.  Dikush është mësuar t’i japë krah bukurisë, tjetri fuqisë; dhe kur këto veniten, ngelet një “na ishte një herë”. Pastaj është ajo më e zgjuara, po që rrezikon që pas 5 minutash bëhet paksa e mërzitshme. Pastaj është ai karagjozi që ti kurrë nuk e lexon dot se ç’mendon apo ndjen në të vërtetë dhe jo gjithmonë ia ke terezinë. E ai që është marrë aq shumë me politikë, që e vetmja e vërtetë sot ështe konspirative.
Ndaj mëso barcaleta, mëso të reja kur ato bëhen bajat, ndiq meme, lexo mbi të rejat në shkencë, shih dokumentarë e seri (nuk thashë telenovela!) dhe mbi të gjitha ngri pikpytje për çdo gjë që mëson, duke u thelluar edhe më shumë. Mbaj në xhep një plan B, te tjetri një plan C, dhe ndiq rutinën po mos u bë ti rutina. Dhe ndër të preferuarat e mia vjen nga Uorren Bafet:  shiko si mund të fitosh të ardhurat nga më shumë se një burim.

Në të vërtetë ti je falas, vetëm për veten tënde. E ku ka dhuratë më të personalizuar se kaq? Përdore mirë dhe mbi të gjitha, mirëmbaje si brenda dhe jashtë!

 

Klientja nga Ferri

Posted on by luraelezi

Eshtë një pasdite e ngrohtë si gjithë të tjerat. Hipën në autobus, dhe e sheh veten duke përqafuar një hekur sepse shoferi dhe faturino kanë orare për të kapur; orare që ti as nuk i di se nuk janë të publikuara askund. Teksa përpiqesh të marrësh veten, për të parë a ke telefonin dhe kuletën në vend fillimisht, një oportunist i kaosit tregohet finok dhe përpiqet të të fusë duart me stil. Pa energji për t’u marrë me atë allasoj zvarraniku, zbret në stacionin tjetër, për të parë një pseudo zonjë (në shtëpi është nikoqirja më me nam e fisit!) e cila hedh facoletën e pisët mu në mes të trotuarit.
Nuk e di ty po për mua mjaftuan këto që të më prishen ekuilibrat. E në atë moment të pa barazpeshuar, m’u kujtua që operatori im më ka borxh ca lekë që m’i zhvati në roaming herën e fundit dhe që duhet ta kishte zgjidhur si çështje që para 2 javësh.
– Alo mirëdita, më keni vjedhur herën e fundit që udhëtova.

Ajo dëgjon ç’do të dëgjojë ajo, jo çfarë po i them unë.
– Më dëgjo me vëmendje dhe shih mirë se e ke rastin e hapur, fut emrin.
E kështu fillon saga, që kush ka kaluar kohë me mua në 8 vitet e fundit ku dhe jam rivendosur me kohë të plotë në Tiranë si një e rritur që përballet me jetën në në çdo dimension të saj: që nga mjediset e përbashkëta si autobusi deri në ambiente eksluzive, më ka parë “në aksion” ku rrënoj në debat atë strukturë që më ka bërë padrejtësi. Disa tremben prej meje, të tjerë marrin kokoshkat dhe argëtohen me shfaqjen. Personi përballë ose në anën tjetër të telefonit zakonisht përfundon duke thënë se si është thjesht një punonjës/e dhe unë regjistrohem si klientja nga Ferri.

Njësoj si kur të ka ngelur një nofkë krejt kot, që ti e di që është ekzagjeruar dhe ti nuk je aspak ashtu… Por vjen një pikë dhe e përqafon se sa të rrish të bindësh njerëzit për të kundërtën, që ka vetëm kundra-efekt.

Edhe unë e përqafoj këtë “klienten nga Ferri” jo se jam e tillë, dhe as së më jep kënaqësi të bëj “si dreq” me punonjës që janë aq të keqtrajnuar e mbase dhe keqtrajtuar, që mendojnë që dalja nga çdo situatë është ose justifikimi irrelevant (mos u lodh nuk jam mamaja jote) ose lëshimi i dinjitetit profesional duke thënë “unë thjesht punoj këtu”. Ok, meqë thjesht sa punon më nxirr bosin e madh se ia tregoj dhe atij talentet e mia të debatit.
Nuk e bëj as për ato 1000 Lekë që m’i grinë. Se jo për gjë, po aq i gjeta para 1 jave në tokë në taksi. Gjërat e përditshme barazohen vetë.
Puna është që e vetmja mënyrë që t’i tregosh ‘forcave më të mëdha’ në këtë vend që nuk të trajtonë dot ty si një barcode, është duke i zënë ngushtë, duke i çuar në një cep rrethuar nga argumente që janë të gjitha të drejta: nuk janë teka, nuk janë abuzime, as dëngla. Jo jo, në një vend si i yni, kur të abuzojnë institucionet nuk ua kthen dot me “trajtim të heshtur” as me çrekomandim. Duke qenë se çfarëdo shërbimi të jesh duke marrë, zakonisht është pjesë e ndonjë monopoli ose oligopoli ose e administratës që nuk para ka respekt për ty, atëherë nuk mbetet tjetër veçse të tregosh se ke kthetra dhe mbi të gjitha, nuk po të bën njeri për idiot dhe se ti e di vlerën që ke në atë strukturë X.

Po shumica dërrmuese vuajnë nga apatia dhe nënshtrimi, nuk marrin atë që u takon. Ndaj klientja nga Ferri jam unë, dhe pse klientja e vërtetë nga Ferri është gjithashtu abuzive, ndërsa unë vetëm kërkoj çka është e imja, me insistim.

Dhe ky nuk është proçes i këndshëm. Dhe as mua nuk më vjen natyrshëm çdo herë që ndhodh diçka e tillë, se ka shumë brenda një dite. (ndryshe do më kishit parë duke folur me vete në bulevard!), kam nevojë të më mblidhen disa, dhe do hakërrehem te më e rëndësishmja për mua dhe që ka një vesh funksional. Dhe të jemi të sinqertë, rrallë do marësh atë që të takon, në më pak se gjysmat e rasteve. T’i bësh për 2 lekë nuk është nga ato gjërat terapuetike apo shkarkuese siç është t’i biesh me grushte një thesi apo dhe të këndosh me sa të ha fyti e të kërcesh sa mos të lëvizësh dot të nesërmen. Për një njeri me mendje të shëndoshë dhe pozitivitet, është përçudnim dhe dalje nga lëkura.

Mua më rraskapit.

Mirëpo unë nuk shoh asnjë mënyrë tjetër për të marrë çka është e jotja duke mos u bërë dhe ti abuzive. Nuk e kuptoj nga se kanë frikë njerëzit në mënyrë kaq kolektive. Sepse kur e provon të mbash mjekrën lart e të artikulohesh qartë me zë potent, e sheh që nuk ke nga se dhe nga kush të kesh frikë.

Duhet thjesht ta provosh, më beso.

Mos harro kurrë pushtetin që ke ndaj çdo ‘force madhore’ që varet nga kontributi yt. Ata pa ty janë komplet pa pushtet, kurse ti do kalosh nga njëri te tjetri duke qenë kjo/ky që je.

  • Alo, zjarrfiksi?
  • Po?
  • M’u dogj pitja.

 

Taksa për të mos ikur nga mendtë.

Posted on by luraelezi

(Imazhit të përzgjedhur nuk po i gjej autorin, të drejtat nuk janë të miat)

 

Kur isha shtatzanë, bëja shaka me bashkëshortin tim, që nëse është vajzë, do ia lëmë emrin ‘Rruga e Kombit’. Jo që s’ka shqiptarë me emra më absurdë se kaq! Po sepse ajo rrugë i ka mundësuar lehtësira të mëdha çifteve të pakëta – por në rritje – si ne: njëra nga Shqipëria tjetri nga Kosova, të lidhur fort me vendet e tyre, që nuk e kanë dhe aq lehtë të shpërngulen në njërin vend.

Kështu që prej 2007 e ndiqja zhvillimin e rrugës si serinë e preferuar. Ndërkohë ky popull që e ka pak zanat gjenetik të mos i gëzohet asgjëje, s’la fjalë pa thënë për atë rrugë, e njerëz të emancipuar kishin kokërisjen të thonin “e kujt i plasi? E ç’ka andej në veri që të hidhen kaq shumë lekë?”

Kur është aq e logjishkme sa 1+1 bëjnë 2, që arsyeja që “s’ka asgjë andej në veri” është se nuk ka rrugë.

Disa herë m’u desh t’i bija nga Maqedonia ndërkohë, me aventurat e veta, përfshi dhe helmim serioz që e dha kulmin e krizës në mes të maleve të një shteti të huaj ku njerëzit i kanë ende WC jashtë. (Po po, s’kemi vetëm ne brirë e WC jashtë, kanë plot rreth nesh!) Të paktën të isha në Kukës!

Prej nja 6 vjetësh Rruga e Kombit na ka mundësuar Bashkëjetesën e Kombit, çdo vit duke degraduar pak më shumë, deri sa vitin e kaluar i shkaktoi disa dëme serioze makinës sonë, dhe na vuri gishtin mbi kokë që edhe sa do shtyhet kështu?

Një rrugë e standardeve europiane, në terrenin më të vështirë të Shqiptarisë, pa mirëmbajtje.

Mos prisni që t’i futem argumenteve politike tani. Atë e bën kushdo tjetër më mirë se unë, e të vjen të mbyllësh Facebook kur shikon sa i zgjuar është kushdo që e di ç’po ndodh e nuk merren me asnjë problematikë tjetër që lidhet me rrugën.

Po, çmimi është i lartë e i papritur.
Po, rrugën e kemi paguar tashmë, dhe e paguajmë çdo vit me taksat tona.
Po, është sërish, për të disatën herë në historinë e shqiptarëve, politikë diskriminatore për veriun.

Po, është për të dalë për të protestuar çdo ditë deri sa të na jepet përgjgije një më një e të na kthehet diku tjetër kjo para që po na merret kështu si pa dashje.

Jo, as kishte për ta rregulluar e mirëmbajtur njeri, nëse nuk do vilej para e re.
E këtu qëndron gjithë kurthi, drita e vakët ne fund të Kalimashit, që mbase tani, më në fund do mirëmbahet.

E nisur nga kjo shpresë që duhet të ishte fakt, shto dhe sasinë e meshkujve të etur për dhunë që përqafojnë këtë kauzë jo me patjetër sepse i ndikon kjo gjë, unë nuk dola të protestoj për shpenzimet që më erdhën krejt papritur fytyrës. Dhe arsyeja që vijnë papritur, nuk është se nuk ishin në plan.

Po nuk të mban njeri të informuar.

Unë, qytetarja tipike që paguan çdo detyrim, që as i shkon mendja për hile, që qëndron optimiste kundër fakteve e shoqërisë, unë nuk meritoj dinjitet të informohem hap pas hapi!

Që nga nënshrkimi i marrëveshjes e deri te vendosja e kabinave të pagesës, të cilat as abonim nuk mundësojnë ende, dhe konceptojnë tarifa Euro në një shtet ku monedha zyrtare është Leku. Gjoja për të favorizuar vëllezërit kosovarë.

Unë s’marr pikën e respektit nga njerëzit të cilët i votoj (ose jo, ama dal!) dhe ua paguaj detyrimet me qytetari.

Dhe e di ç’më bëjnë ndodhi si kjo mua? Shto padrejtësinë çdo ditë për parkim, rritjen e çmimit në çerdhe, qenin e preferuar në lagje që zhduket në mënyrë misterioze…. S’po vazhdoj.

Kam tre alternativa:
1 – të zhytem në negativizëm vetë-urrejtës “vend kafshësh s’bëhen këta njerëz hajdutër” që ngadalë ky mentalitet do më ndikojë çdo aspekt të jetës: humorin, shëndetin mendor, harmoninë në familje, shëndetin fizik dhe paraqitjen fizike.

2 – Të bëhem dhe unë mashtruese duke hequr dorë fillimisht së qeni qytetare modele, të nxjerr hakun tim në mënyra ‘kreative’ që ndoshta mban financat lart, po më largon gjumin përjetësisht, duke degraduar humorin, shëndetin mendor e fizik.

3 – Të emigroj, e në këtë fazë kulminante të jetës të filloj tërësisht nga zero, pavarësisht përvojës, shkollimit, kapitalit shoqëror që kam këtu.

Unë kam ndenjur në Shqipëri e Kosovë nën idealin e fortë që këtë vend do e bëjnë së pari njerëz si unë, të shkolluar jashtë, optimistë, punëtorë dhe idealistë.

E ndërkohë që përpiqem shumë të mbaj ndezur dritën në fund të Kalimashit se këto që ndodhin çdo ditë janë të gjitha masa që në fakt, afat-gjatë do e bëjnë këtë vend shumë të jetueshëm (po po, e besoj ende, budallaçkë qenkam!), jap e jap taksa vu….
Po mirë, kush do më japë mua taksa që të paguaj psikologen? Se shteti s’ma mundëson! Jo shërbim profesionist, gjithsesi!
Kush do më paguajë mua produktet e fytyrës, trupit, duke qenë se po më plak stresi jo-natyral e pluhuri jashtë kontrollit, dhe jo rrjedha e moshës?

Kush do më paguajë antibiotikët që i mora se më tha doktoresha “infeksionin e ke nga ankthi stresi, ke pasur shumë punë?”

Largqoftë, ndonjë gjendje shëndetësore dhe më të rënduar, duke qenë se na është vështirësuar gjumi?

Taksa që unë të jetoj në këtë vend, tashmë u 4-fishua. Filloi më rrugën, dhe mbaroi te serumi rigjenerues. E di që shumë nga ju do thonë direkt “dashke ti, njerëzit s’kanë bukë të hanë”. Po unë ky njeri jam. S’jam ajo që s’ka bukë të ha, po jam ajo që krijoj dhe zhvilloj dhe punoj gjëra që ndryshojnë realitetet, dhe për këtë, më duhen ca standarde bazike jetese që ky vend m’i premton çdo 2 vjet sa herë ka zgjedhje.

“Shkoni studioni jashtë, se do ju mbajnë në pëllëmbë të dorës!” Tani kam unë në pëllëmbët e mia faturat e panumërta që gjysmat ende po mundohem t’i kuptoj, dhe ata që kush e di si e morën diplomën këtu se nuk janë në gjendje të artikulojnë mendim në Facebook, mbajnë diagonal çanta të vogla burrash Fendi.

Faleminderit për vlerësimin që ndenja, shtet i dashur. Falemidnerit që vetëm m’i rrit shpenzimet, dhe treçereku nuk janë ato që i sheh në TV duke u djegur si në Mesjetë.