Ka qenë një periudhë që kjo fjalë pikërisht më ngrinte qimet përpjetë. E dëgjoja në lajme, e dëgjoja në kafe, në radio, në shtëpi. “Eshtë politikan me vizion”. “Vizioni ynë….” thoshin bizneset, duke e ngatërruar me misionin. Vizionar. Ka vizion ai. U hap dhe kanali televiziv me të njëjtin emër.
Fjala u fut në përdorim të përditshëm, mirëpo nuk e di ende a u përthith si duhet.

Duke anashkaluar faktin që një term kaq luksoz s’para përdoret për gjininë femërore, pasi mora mbidozë të kësaj fjale, u ndala të mendoj 2 gjëra: ç’do të thotë në të vërtetë, dhe pse ka kaq popullaritet kjo fjalë mes popullit tim?

(Marrë nga anglishtja, duke qenë se fjalori ynë ende jeton nën regjimin e Enver Hoxhës)
Vizion: aftësia për të planifikuar të ardhmen me imagjinatë e mençuri.
Ah, sa bukur! Sa mirë të ndërtojmë gjëra që kur të kthejmë kokën e t’i shohim pas 30 vjetësh, të themi, hej, e kam bërë unë. E kemi bërë ne. * E di ti që kur hymë ne këtu në fillim, s’kishte veç shkurre, plehra e të pastrehë? Sot është qendër kulturore ku vrapojnë të lumtur në diell qen, mace e fëmijë!

* E kam pasur në kokë gjithë adoleshencën time në Greqi se si do dukej bari im. Vuajta shumë, u mbyta në borxhe, desh hoqa dorë, po ja ku jam sot, po dal në pension, dhe vajza ime po e trashëgon këtë vend kaq të dashur për qytetarët!

Sa romantike, po.
Mirëpo kur u ula të numëroj gjithë aktet vizionare, që nga qytetari i thjeshtë që ka merituar epitetin e deri te kretë e shtetit, mund të them se përdorimi i fjalës ‘vizion’ rritej po aq shpejt sa binte numri i njerëzve realisht vizionarë. Ndërkohë që fjala përdoret vend e pa vend, ata që e kanë, përbuzen e nuk përkrahen
Na ishte një herë një vizion për Sheshin Skënderbej. U prish Sheshi Skënderbej. Ngeli gropë. Gropë. Gropë….. Ndenji ca muaj. U mbulua, u bë shumë i shëmtuar, “Linesi gjigant’ ndenji ca vite. U bë shesh modern, i inaguruar shtatanikisht. Më pëlqen gjithsesi, por akoma s’më bie shpirti në paqe që s’do hidhet në erë sërish dhe s’do ketë efekte anësore, sepse “arsye”.

U hap X bar. Ishte origjinal. Kish pije të mira, ushqim të mirë, muzikë të mirë, program të larmishëm. Mori emër, mori famë. Krijoi komunitetin e vet, u dha disa njerëzve një arsye për të dalë me qejf nga shtëpia dhe jo si dalja në punë ku shefi zakonisht shpërfill vizionin, ndër abuzimet e tjera.
Erdhi Aqif Kapërtoni, i ofroi menaxherit X lekë. Menaxheri e shiti, Aqifi e prishi komplet frymën, komuniteti ra, ndërsa të babziturit për lekë thanë “I lumtë menaxherit, zhyti 50 mijë Euro në xhep”. Asnjeri s’e vajtoi vizionin e varrosur para kohe.
Bari u mbyll pas 1 viti.
Të tjerat i dini vetë. Po kjo është historia e Tiranës, kjo është historia e Shqipërisë, e Kosovës e kudo që ka shqiptarë, që sa herë shkon me pushime në jug do kënaqësh në tjetër vend e do kujtosh me nostalgji ku kënaqeshe vjet, por u mbyll, sepse e vranë vizionin pa kapur pubertetin akoma.

Duke qenë se nuk jemi zogj po gjitarë, jemi të lidhur fort me gravitetin dhe me këmbët në tokë, nuk jam në gjendje të kuptoj kët ndjekje të verbër të suksesit afatshkurtër duke shpërfillur totalisht ndërtimin e të ardhmes me “imagjinatë e mençuri”. Se fundja, mendoje pak: për çfarë e do sasinë e madhe të lekëve? A nuk e do për të blerë një shtëpi, për të hapur një biznes, për të lënë një trashëgimi? Se nuk shoh dot asnjë përdorim tjetër të pasurisë së vërtetë, përvec se t’i vësh asaj themele që të duken km e vite larg.

Gjithashtu nuk kuptoj tjetrën: ne që ndenjëm e nuk emigruam, për çfarë ndenjëm, nëse jo për të hedhur rrënjë? Po ikni o njerëz të mirë, nëse nuk përballoni dot disa humbje sot për sot, por që kanë fryte madhore nesër për pasnesër! Shtegëtoni nga një dëng me lekë në tjetrin, deri sa të mos keni më fuqi!

Vizoni siç e shoh unë, është të kesh pjekurinë të kuptosh që gjërat afat gjatë duan origjinalitet, shumë, po shumë punë, nuk kanë rezultate të menjëherëshme dhe do të fusin në borxhe të shumë llojeve.
Por këto gjëra që morën shkas nga vizioni janë të vërteta, unike, dinë të mbrojnë veten, dhe të bëjnë ty krenar/e me breza të tërë.

Dhe popullariteti i kësaj fjale u rrit pikërisht sepse të gjithë dimë që na duhet, po e dimë që nuk e kemi.

Vizioni do këllqe dhe ngrihet mbi nevojat e tua të menjëherëshme.

Kujt ia mban?

 

E di që ka njerëz që depresionohen nga festat e fundvitit, por unë për vete i dua. Kënaqem kur dëgjoj “Last Christmas”, vazhdoj ha pa turp dhe pse e shoh nivelin e barkut që është ngritur, më pëlqen sesi ky popull familjar – por apatik – uron gëzuar në aeroport e në shkallë pallati, më pëlqen dritarja që pulson drita dekoruese në një pallat parafabrikat, dhe mbi të gjitha natyra laike e të gjithëve, dhe pse nuk e pranon njeri lehtë.

Madje dhe veten e gjejmë më lehtë në traditat e vogla perëndimore, siç janë ‘rezolutat’ e vitit të ri, që nuk janë tjetër veçse premtime si të përmirësojmë veten dhe jetën në vitin që vjen.

Më pëlqen për dy gjëra: e para është një farë vetë-reflektimi, me thënë të drejtën e rrallë për ne, që përgjithësisht jemi pothuaj të pa vetëdijshëm për unin.

E dyta tregon ambicje, që unë e respektoj.

Statistikisht 10% e premtimeve të bëra vetes më 1 janar mbahen, por po s’u bënë e s’u përfolën fare, ajo bie në 0%.

Janë ca premtime që po t’i bëjmë si shoqëri, ia zbukurojmë jetën vetes dhe njëri tjetrit. E në mungesë të një “bible” që të më mbushë mendjen, unë i nxora vetë ca, dhe këtu po listoj vetëm 4.

1. Duaje vendin ku jeton. Po po, dhe mos me shih si UFO mua që e dua. Unë e dua me të vërtetë, dhe nuk e them as “për inat” të qyteteve të tjera, dhe as se mendoj që është qytet madhështor me histori, diversitet e kulturë që krahasohet me metropole europiane. Pf, larg asaj. E di fort mirë ç’është Tirana, dhe e dua pikërisht për atë që është dhe që po ia përjetoj metamorfozën çdo vit. Kjo mua m’i bën ditët më me ngjyra.
2. Mos kopjo. As në profesion, as një shtëpi, as në paraqitje, as një krijimtari. Të lutem, mos vish dhe ti xhup të zi fësh-fësh vetëm pse e veshin nja 2 vip-a, mos e vidh lokalin identik siç e ke parë jashtë, mos vidh pozat dhe diçiturat fotografive, mos vidh zbukurimin e pemës. Frymëzohu – po, është mëse njerëzore. Të gjithë frymëzohemi dhe është e kotë të shesim të kundërtën. Ama kopja identike s’tregon veçse papjekuri, dhe pasiguri që je e/i mirë sa duhet të na japësh diçka nga vetja jote. Të gjithë kanë për të dhënë nga vetja diçka origjinale, kjo është e bukura e çdo qënie të gjallë.
3. Thuaj “jo” më shpesh. Një ndër gjërat që e bëjnë këtë vend të çalojë më së shumti është ideja e turpit për të thënë jo. “Po, po patjetër” është përgjigje stanarde këtu. Duke thënë “po” të gjithë, japim udhëzime të gabuara kur na pyesin në rrugë se nuk dimë të ndihmojmë, premtojmë që do i bëjmë punën falas një të njohuri dhe pastaj s’ngremë telefonin, premtojmë që do bëjmë X punë brenda një date edhe pse e dimë që nuk mundemi dhe data ikën si hiç gjë, premtojmë që do dalim kur s’kemi fuqi, dhe që do ndihmojmë kur thjesht s’kemi mundësi. “Jo” është pjekuri.
4. Mos u dekurajo. Në një film parodik amerikan, njëri duke bërë parodi të fjalimit të famshëm të Martin Luter Kingu-t tha: “Kam një ëndërr.” “Çfarë?” “Që të kem një ëndërr.”
   E nëse ti e ke tashmë, je më e/i pasur se ç’e mendon. Nëse është thjesht të humbësh peshë apo të bëhesh superstar, mos u dekurajo kurrë nga askush, as nga njerëzit që do, nëse sheh që nuk po të mbështesin. Pyet 100 vetë e bëj si di vetë.

   Duke shpresuar shumë që ky të jetë një vit domethënës për shoqërinë tonë në tërësi, universi ju urdhëron t’i riktheheni sallatës ruse dhe bakllavasë (edhe në të njëjtën kohë po s’pa njeri!!)

Një ndër punët e preferuara të fushës sime janë studimet e tregut, dhe më thellësisht, fokus grupet. Pasi ke arritur të bësh audiencën të ndihet rehat, aty dhe vetëm aty merr vesh me të vërtetë mentalitetin e një populli.

Një herë e një kohë, diskutohej për lifestyle – mënyrën e jetesës. Zotëria që kish marrë fjalimin, diku tek 55, tha gjithë vetë-mëshrim:

“Jetojmë në varfëri totale. Do ngrihesh në mëngjes? Një paketë cigare, do e blesh? Iku 3 mijë lekëshi. Do pish një kafe, do e pish dhe një të dytë. Do qerasësh tavolinën. Do blesh 400 lekë biletën e autobusit, dhe 400 me u kthy… Iku 10 mijë lekëshi në ditë pa e marrë vesh! Ne jetojmë në varfëri, mos na pyet më.”

Këtë shprehje e ka në majë të gjuhës ky popull, dhe e besojnë vërtetë që janë të varfër e gjynah.

Sikur zotëria në fjalë të kish nocionin bazë ç’do të thotë “varfëri totale”, do shprehej 100% ndryshe mbi hallet e tij. Sikur t’ia mbante këtë fjalim një zotërie tjetër nga bota e tretë që punon 14 orë pa ndalim për 50 cent dita, do hante një grusht në nofullën e tij plot kafeinë e nikotinë.

Kur shqiptari i shtresës së mesme, që është diku rreth 80% e popullsisë, thotë që ‘mbijeton’ çdo ditë, nuk tregon asgjë përveç se një papjekuri intelektuale e shpirtërore dhe mungesë konsiderate të plotë ndaj atij të varfërit të vërtetë. Ky shqiptar ka banim në pronësi (që këtu, me standarde botërore quhesh ‘i pasur’), ka ushqim mjaftueshëm, ka pajisje elektroshtëpiake, ka internet, ngrohje, veshmbathje të mjaftueshme, dhe një herë në vit ia del të pushojë në det.

Por jo, është i varfër.
Sepse e krahason veten çdo ditë me vendet perëndimore, të cilat përbëjnë thjesht 8% të popullsisë së botës. Atyre vetëm (jo gjithmonë!) u mbeten para nga rroga.
Krahasuar me ta, ne jemi qyqarë viktima. E sa i përket pjesës tjetër të planetit që jeton realisht në varfëri të skajshme, që është “thjesht” 80% e popullsisë, ata i shpërfillim totalisht si qenie të gjalla. Pff, asgjë për t’u konsideruar. Ne o ne, ne jemi të mjerët e planetit.
Më pëlqen ambicja, po mos të ishte e shoqëruar me arrogancë që e trajton luksin si të drejtën e lindur për qasje në oksigjen. Jo më larg se para disa ditësh lexova një vlerësim në tripadvisor për një restorant luksoz në Tiranë, dhe shkruesja në fjalë i kish dhënë vetëm 3 yje nga 5, me këtë arsyetim: “Restorant i shkëlqyer, për standard Michelin, po shumë shtrenjtë për shqiptarët. 😦 ”
Në atë moment u frymëzova dhe unë të marr e t’i shkruaj një letër Coco Chanel-it, dhe t’i thoja për çantën klasike “është shumë e bukur, perfekte, po 5000 Euro është shumë shtrenjtë për shqiptarët 😦 ”

Nuk e di nga vjen kjo e drejtë e lindur për cilësi jete pa paguar, nuk e kuptoj. Ndoshta Konica apo Mbreti Zog (s’jam shumë e qartë kush e ka thënë) kishin shumë të drejtë kur thoshin ky është vend i 3 milionë mbretërve.

Duke dhënë minimumin e kërkuar, (edhe një vlerësim me 5 yje ta kursen!!) shqiptari mesatar do më të mirën. Do të ketë lekë me bollëk për veset e veta. Do stil jetese oborrtarësh, ku shullehet në diell, duke dhënë absolutisht minimumin mbrapsht, ose dhe zero.

Zonjë, restoranti që ti quajte “shtrenjtë për shqiptarët” nuk po të shërben ty pasta bolonjeze me makarona supermarketi as jani me qepë me vajin më të lirë në treg. Po të shërben ajkën e kreativitetit kulinar, shoqëruar me produktet më të rralla e më të freskëta, shoqëruar me një ambient shumë të kushtueshëm, staf të trajnuar me lekë, etj etj. Po pse ta ngarkosh veten ti me gjithë këtë informacion! Jo o jo, është shtrenjtë, nuk ikën dot më aty ti! Francezit ia fal këtë restorant, madje as kthen kokën po i kalove pranë, po shqiptarit? Pse t’ia falësh, ai e ka për detyrë të të japë ty luks të lirë!
Zotëri i dashur, nuk je aspak i varfër nëse 30.000 Lekë në muaj i do për kafe, cigare, shoqëri, transport. I ke, pa i harxhon. Ti do doje të t’i falte dikush këto, se nuk e percepton dot që do punosh 2-fish për qejfin e luksin, se mendon që e ke të drejtë të lindur. Me po këtë mendje, vjen klienti që të kërkon shërbim, duke të thënë “kam dëgjuar që je më e mira në fushë, po unë s’kam aq lekë, kështu që do ma bësh punën me kaq sa kam”.

Jo zotëri. Më parë rri shkruaj artikuj dhe paguaj mirëmbajtjen e blogut, se të marr ty gjysmën e hakut që meritoj.

Eshtë tërësisht jo natyrale të pretendosh një jetë që nuk përputhet me atë që ke e që ofron.

Ndaj dhe fytyrat e ngrysura, viktimizimi, papjekuria.

Vetëm kur ke ulur kokën e ke punuar mjaftueshëm për ta përballuar e merituar shërbimin e shtrenjtë, nuk thua “shtrenjtë për shqiptarët”, se e di shumë mirë ç’po të ofrohet dhe pse ai çmim.

Nuk është e drejta jote të marrësh maksimumin duke dhënë minimumin.  Nuk të takon të pish koktejet më të sofistikuara në qytet, nëse s’do të paguash për to.  E drejta e lindur për luks i takon vetëm shtresës së pasur, qe o e ka fituar, o trashëguar.

E nëse do t’ua lësh fëmijëve si të drejtë të lindur, atëherë nuk janë ankesat që do e bëjnë të mundur, por tregëtia e drejtë: mirë, vështirë, shtrenjtë.

 

 

Ka diçka mahnitëse me komunikimin në këtë vend. Nuk mund ta quash kush e di sa të pasjellshëm (në Europën Qëndrore kam parë shumë më keq!), as të ftohtë, e të ngrohtë jo se jo si në Amerikë për shembull…. Nuk mund ta quash as të unifikuar, siç është në vendet perëndimore, ku pothuaj kurrë nuk ke surpriza si këtu, që sa herë do kesh kontakt me dikë për herë të parë, duhet të përgatitesh për gjithçka.

Po që përfundimisht, tërësia e komunikimit, që nga të folurit me njëri-tjetrin, tek lajmet, marketingu e sinjalistika, ka diçka jashtë kohës ku jetojmë që vetëm kur je i rritur brenda terrotit të Shqipërisë e kupton. Dhe jo medoems e pranon.

– Mirëdita. Desha një sigurim për shëndetin në udhëtim.
– A jo, nuk presim.

– … Por e keni reklamën te dera?
– Jo jo, s’i presim më që atëherë.

– Hiq reklamën pra.
“Që atëherë”! A nuk është plot sharm kjo? Ç’moment kulminant në jetën e këtij dyqani gjithë reklama ngjitëse te dera është ‘atëherë’? Kur alienët të zaptuan zyrën dhe të riformatuan kompjuterat? Kur t’u përmbyt dyqani dhe të prishi gjithë letrat e siguracionit e s’ia vlente të bleje të reja? Kur u zu agjenti i kompanisë së sigurimeve me ty mbi % e secilit? Apo kur ti u ndave me burrin (mosha mbi 50) dhe ai mori gjysmën e biznesit, ti gjysmën. Fantastike. Mënyra ‘non-chalante’ si e tha ajo, merrte të mirëqenë që unë ia dija hallet.

 

Sot në mëngjes m’u ndal energjia. Asnjë ndodhi e panjohur për ne, por as ndodhi e zakonshme, se të themi të drejtën ka nja 10 vjet që kemi energji pa ndalim për 95% të kohës. Jemi tërësisht të papërgatitur për një moment të tillë. Jo si kur rritesha unë; kishim ngrohje me gaz, gatim me gaz, llampa me karikim që mbajnë orë të tëra. Pas 40 min frustrim, mora OSHEE në telefon dhe për çudinë time, aty nga telefonata e gjashtë, u përgjigj një burrë rreth të gjashtëdhjetave.

• Përshëndetje, me OSHEE flas?
• Po po.
• Të marr nga kryqëzimi i rrugës X me rrugën Y dhe ka 40 minuta që s’ka drita. Desha të di a është problem madhor, apo do të vijnë shpejt, që po ashtu të marr masa.
• Ça je ti, familjar, biznes a ça je?
• Pse, ka rëndësi?
• Po mirë më thuaj pallatin.
• Nuk e di numrin por po të them kryqëzimin.
• Jo më duhet pallati, si ta di unë ku ka problem po s’më the pallatin?

E drejtë, shkova të kërkoja një faturë me panik, se nuk e dija përmendësh.

• Pallati nr. 9, 5
• Si 9, 5?
• Nuk e di zotëri, në adresën e faturës që më sjell ti, kështu shkruhet.
• Si ta sjell unë? Unë s’shpërndaj fatura o goc.
• Po mirë, ti je OSHEE, unë jam konsumatorja, s’ka asgjë personale këtu. Atëherë?
• Mirë e mbajta shënim.
• Të marr për 5 minuta?
• Po për ça do marrësh o vajz’ se boll ndenja në telefon me ty, po kam respekt për telefonatën, e mora pra shënim.
• Ju paraqita pyetjen se sa i madh është problemi që të marr masa? 1 orë apo 6 orë?
• Ça do nga unë moj vajzë, s’e marr vesh, pse më mban në telefon?
• Po shumë të qartë të bëra pyetjen! A është problem madhor, se po bëhet 1 orë, apo do vijnë shpejt! Ti nuk e ke përgjigjen do interesohesh, a të marr unë prapë apo do më marrësh ti?

Dhe ja ku fillova dhe unë, të flas me ‘ti’, rashë pre e presionit të një personi të një brezi që është 100% i papajisur për t’i shërbyer klientit.

• Sa më shpejt që të munden teknikët.
• Kjo përgjigje është e barabartë me ‘nuk e di’. Nuk thotë as 1 orë, as 8 orë.

E mbylli telefonin.

Ma mbylli.

Ti që po lexon, thua tani “po pse habitesh o goc, Shqipëri është këtu!”

Unë s’habitem aspak, se këtu jetoj e këtu jam rritur.

Por luftoj.

Se me thënë të drejtën, nuk e merr këtë trajtim nga kompanitë ku mosha mesatare është 20-45 le të themi.

Mundohem t’ia bëj të qartë zotërisë që më shumë prish punë se rregullon duke ngritur telefonin. Që në 2017, nuk komunikohet më kështu. Ti nuk je shteti i plotfuqishëm si në 1987, e unë jam delja që duhet të falem ty që më jep dritë. Ti për mua je një shërbim që nuk e paguaj aspak lirë, nuk kam as edhe një alternativë tjetër, dhe e vetmja gjë që marr prej teje është energji për sa kohë që ajo është. Se po nuk qe, s’marr asgjë tjetër, veçse trajtim të padenjë dhe pa respekt, se ashtu ju ka mësuar sistemi, dhe duke qenë të përfshirë vetëm me veten tuaj, në 30 vjet kohë s’jeni munduar fare të përshtateni me kohën.

Luftoj se vendosa të mos e lë këtë vend, familjen po e ndërtoj këtu. Dhe kjo pjesa e komunikimit, përveç anës kulturore, ka të bëjë shumë me brezat. Cfarë janë 40 e poshtë, i ka mësuar halli, demokracia, globalizmi të komunikojnë siç është për të komunikuar, duke bërë minimumin, të kuptohemi. Nuk hanë dot bukë e nuk çajnë dot po t’i mbyllin telefonin njerëzve.

Cfarë janë moshë 50 e lart, tërë jetën do i trajtojnë më të rinjtë si fëmijë, por të paedukatë. Se unë për vete, çfarëdo lloj fëmije e trajtoj si një individ që është dhe nuk kam mungesë respekti për dikë pse është më i ri se unë. Tërë jetën do jenë të indinjuar, dhe do thonë si ne nuk kemi respekt dhe ne shkatërruam çdo gjë që ata ndërtuan. (Çfarë, aman??)

Ndërkohë që unë, me gjithë mirësjelljen që e lejon etika universale, përfundoj duke debatuar në 80% të rasteve me njerëz të këtij brezi.

Çarls Darvini, studimin e të cilin duhet ta mësojnë të gjithë përmendësh po ashtu si mësojnë luftërat iliro-romake dhe mitokondrinë, pasi studioi me dhjetëvjeçarë si kemi arritur këtu ku jemi, arriti në një përfundim shumë fantastik dhe të vështirë për ta përtypur:

“Nuk është më i forti i species që mbijeton, dhe as më inteligjenti. Eshtë ai që i përshtatet më së miri ndryshimit”.
Pyes, edhe sa do i përshtatemi ne brezave të tërë që na mbajnë peng ne me refuzimin e tyre të ngurtë për t’u përshtatur ata kohës dhe neve?

Komunikimi është falas! Atë e ka në dorë çdokush.

__

E mjaft se ngele me sy në ekran tani. C’do më nga unë?

 

 

 

Qëllon që bisedat më ngacmuese ndodhin në rrethanat më të paparashikuara, mundësisht në një ambient ku ti je me përtesë dhe nuk pret asgjë vetëm do të ikin orët që t’i kthehesh rutinës tënde.

Të paktën kështu ndodhi me mua para ca kohësh. Një person që s’e njihja dhe ndoshta s’do ta takoj më kurrë, më pyeti “cila është sfida personale më e vështirë në jetë?” Kurrë nuk i dihet ç’po kalojnë njerëzit momentin kur takohesh me ta.

Unë e kisha përgjigjen. Por ishte e fshehur, dhe aspak e artikuluar në fjalë. Kështu që thjesht i bëra gëzuar gotën dhe i dhashë përgjigje që i përshtatej rastit.

***
Kur kam mundësi dhe jam në humor, kam qejf të shikoj Zonë e Lirë. Dhe përveç arsyeve të qarta, si argëtimi pa thelb apo ‘freak show’ shoqëruar me të qeshura që shkakotojnë këto, e kam qejf për një arsye tjetër: aty arrijnë të depërtojnë njerëzit më jashtë kornizave që prodhon ky popull, me një mendje krejt të vetën dhe pa asnjë lloj turpi për atë që kanë vendosur të jenë. “Unë jam Endri, më ndihmoni të bëhem Endra!” Kështu mirëpriten pa paragjykime, dhe ata ndihen të shlirë, shpesh duke e abuzuar formatin se fundja janë të pamësuar dhe të pa pajisur për t’u sjellë si duhet në ekran. Disa ia dalin të bëhen të famshëm, të tjerëve vetëm sa u bën dëm koha televizive… Eshtë personale pastaj. Por ata që na japin të qeshura dhe që mbledhin aq shumë urrejtje kanë ca ide të qarta, dhe kjo është shumë më shumë seç kanë shumica për të ofruar.
Dhe urrrejtja zakonisht është emocion reargues; për faktin që dikush ka guxim që ti nuk e ke.

***
Cila është sfida më e vështirë në jetë pra?

“Të bësh lekë!”

Përgjigjen shumica dërrmuese e shqiptarëve, që kanë një fiksim gati absurd me të mirën materiale dhe adhurim të verbër për kodoshat që ia dolën të mbushin dyshekun me para të thata. Nuk u vë dhe aq faj, jemi një popull që kemi dalë nga varfëri e skajshme dhe çdo ditë është fushë betejë për jetë më të mirë. Dhe po, është e vërtetë që varfëria të zhvesh nga dinjiteti. Eshtë edhe e vërtetë që mirëqenia të blen lumturinë, edhe po nuk ta bleu 100%, të blen vilën me ngrohje qëndrore ku mund të vajtosh mbi pjatën tënde të preferuar me gojën fringo të re.

Por unë e quaj fiksim absurd sepse deri sa të arrish te momenti që do “bësh lekë”, ke shumë hesape për të larë.
Dhe të gjitha këto hesape, janë me veten tënde.

Asnjeriut nuk i ra një valixhe në kokë me 1 milion dollarë. Në një moment të caktuar, ai/ajo po merrte vendimet e duhura dhe ja ku është sot.

(Në këtë analizë do doja të përjashtoja kodoshët që kanë kaluar thasët me drogë matanë kufirit dhe janë pasuruar; besoj realisht që merita e tyre e vetme qëndron në faktin që s’kanë asgjë për të humbur).

Mora për shembull lekët, se aty e kanë dhimtën më të madhe shumica.

Por dikush tjetër do të jetë i/e lumtur çdo ditë. Një tjetër do të lërë vepra madhore pas vetes. E një tjetër do të jetojë ditën që legalizohet martesa gej apo të hipë Everestin. Dhe siç e dimë, janë një përqindje 1 shifrore ata që ia dalin.

Shumë prej nesh, dëshirën e tyre e kanë aq thellë brenda që as janë në gjendje t’ia artikulojnë vetes, lëre pastaj të tjerëve. Dhe dëshira myket sepse e bllokojnë të ngrihet një nivel. Nuk e le sikleti i bashkëshortit/es, që fillon tund këmbën poshtë tavolinës kur përmendet kredia për biznes. Nuk e lë turpi i babit, që si do ua shpjegojë shokëve te kafja që vajza e tij do të bëhet mundëse. Nuk e lë rrudhja e vetullave të kolegëve dhe eprorëve kur ti propozon në takim një ide origjinale. Të shkatërron opinion i shoqërisë tënde underground që t’u pranosh që të pëlqen albumi i Rihannës. Ke frikë konkrete se mamaja jote do vdesë po të marrë vesh që je gej.

Dhe mëngjesi vjen, del para pasqyrës, kuron imazhin që ke bërë gjithmonë, del bën të njëjtat biseda, ëndërron që do shkosh në X koncert në pranverë, të njëjtat detyra ditore, kthehesh në darkë, ëndërron, thua “nesër do blej biletat”, por ditët vazhdojnë dhe ti je peng i jetës që ta ka paracaktuar shoqëria, familja, jeta në komunitet.

E pra e thënë thjesht, duket mëse e qartë që gjëja më e vështirë në jetë është t’i qëndrosh besnik vetes.

Ta dëgjosh atë zërin e mbytur në terr.

T’i japësh dorën të ngrihet në këmbë. T’i hapësh dritën të hipë shkallët.

Të injorosh me vendosmëri ç’mendojnë të tjerët. Sepse ata po të sabotojnë. Nga frika.

Të jesh gjithë kohës e prirur për të menduar që ka më mirë.

Që ty të përshtatet diçka tjetër.

Që të gjithë jemi ndryshe dhe s’kemi pse të sillemi si prodhim në seri.

Qenka pothuaj e pamundur të respektosh mendimin tënd vetëm se është pak më ndryshe nga ç’mendojnë të gjithë. Vetëm pse kështu kanë vepruar brez pas brezi. Tejet e vështirë që një zë të ngrihet mbi 12 të tjerë.

Por është e vetmja mënyrë. Jeta jote është vetëm e jotja, dhe me informacionin shkencor të deritanishëm, ke vetëm një të tillë. Për sa kohë çfarë ti do nuk është kriminale, jepi. Vetëm ti jeton në trupin tënd, kështu që vetëm ti e di se ç’e mban gjallë atë.

*Ky shkrim i kushtohet dhjetëra njerëzve frymëzues në botën shqiptare, që kanë pasur guximin të dëgjojnë veten, luftojnë edhe pse beteja sa vjen vështirësohet, dhe që i bëjnë një vesh shurdh opinionit të standardizuar.