Kartën e identitetit?

 

Sa herë shoh diku idenë e drejtpardrejtë apo të nënkuptuar që ‘pamja e jashtme nuk ka rëndësi’, më vjen keq sa e pavërtetë është. Për mua është e pashëndetshme se sa shumë rëndësi ka pamja e jashtme, po të vërtetën nuk e zgjedhim dot, dhe ajo është që ka shumë, shumë rëndësi. Dhe këtë dëshirë për të kënaqur syrin para se të kënaqë shumëçka tjetër, njeriu nuk e shfaq vetëm duke dashur të ketë pranë vetes njerëz të bukur: si specje paguajmë për kafshë race, rrisim buxhetin për detin sa më blu për pushime, dhe kemi në mend estetikën e makinës para funksionit.

E unë kam ca kohë që e mendoja po nuk dija si ta shprehja pa tingëlluar si dikush që kritikon çdo gjë bashkëkohore vetëm pse përton të jetë pjesë e saj. E kam fjalën për modën dhe trendet e këtij dhjetëvjeçari në lidhje me paraqitjen fizike të kryesisht femrave, edhe pse meshkujt kanë përparuar shumë!

Këto trende e moda falë shkencës kanë shkuar më larg se “outfit”-s, make-up dhe flokë e mjekër. Siç edhe jemi dëshmitarë dita-ditës, moda ndërhyn në strukturën e fytyrës dhe trupit të gjithkujt, vetëm a ke para në bankë (edhe poshtë dyshekut bën) dhe këllqe të futesh në narkozë të plotë.

Fillova të alarmohem kur arrita në pikën që nuk po dalloja më artistet shqiptare nga njëra tjetra: femrat  të gjitha me mollëza, buzë, vetulla identike, dhe meshkujt nga mjekra hipster apo man-bun (topuz për çuna). Këtë shqetësim ma artikuloi thjesht, pastër pa gabime, jo më larg se aktorja Zoe Isabella Kravitz –  vajza e Lenny Kravitz dhe Lisa Bonet, dy ikona të viteve 90’. [Zoe është edhe protagoniste në serialin e HBO “Big Little Lies” – përkthyer pak a shumë në “Gënjeshtra të mëdha të vogla”, së bashku me Nicole Kidman, Reese Witherspoon dhe Maryl Streep. E rekomandoj fort, aq më fort për çifte apo prindër të vetëm që kanë fëmijë të vegjël.]

Dhe Zoe vijon: “Shumë njerëz janë duke ri-skulpturuar tërësisht fytyrat e tyre dhe po bën që të gjithë njerëzit të duken njësoj, që për mua është turp. Gjithkush është unik por dhe ndryshe në mënyrën e tyre, dhe unë mendoj që ajo është një gjë shumë e bukur. Make-up duhet përdorur vetëm për të nxjerrë në pah pikërisht këto vlera”.

Duke mos dashur asnjë moment të hedh poshtë risitë dhe mundësitë e sotshme, propozoj ta marrim pak ç’po ndodh sot dhe ç’ka ndodhur më parë, duke dashur të nxjerrim më të mirat e secilës epokë për t’i përdorur sa më mirë në funksion të paraqitjes personale.

Sot:

Gjithë kjo kirurgji estetike (në fakt, shpesh edhe pa ndërhyrje kirurgjike) i jep mundësinë shumë njerëzve që nuk janë rehat me një apo disa nga tiparet e veta. Fundja gjenetika është shpesh e pamëshirshme, dhe jo të gjithë lindim të bukur si Zoe. Kështu që nëse daja mund të ndihmojë të kesh hundën e ëndrrave, pse jo?  Por… A ke disiplinën të ndalesh, se! Se kemi parë hundë më të vogla se të djalit tim të porsalindur në një fytyrë me ballë të gjerë natyralisht. Dhe të gjithë e shohim që ka një gjë që nuk shkon; po personi në fjalë është pak e verbër duke qenë se ka hyrë shumë thellë në vallen e kirurgjisë.

Make-up-i ka avancuar njësoj si kirurgjia kur vjen puna për të “skulpturuar” fytyrën. (Hidhi një sy në Instagram kinezes Yuyamika për t’u shokuar sesi me thjesht fuqinë e makeup, ajo shndërrohet në Johnny Depp ose Taylor Swift). Lojërat e ndryshme të konturit bëjnë që të fsheshësh ato që nuk do të tregosh, dhe të nxjerrësh në pah ato që do. Po edhe këtu, duke u lëshuar dora pa karar, po shohim në rrugë dhjetëra ‘repilca-s’ të Kim Kardashian në çdo cep, se jo për gjë po konturimi e bën dhë ngjyrën e lëkurës si ta duash ti.

 

Burrat kanë filluar të kujdesen shumë më shumë për paraqitjen e tyre. Në rrugët tona sheh këmisha më ngjyra, tiranda, pantallona me lloj lloj stampimesh, mjekra të stër-kuruara e balluke ku është hedhur para për produkte. Në perëndim, këta meshkuj vënë dhe makeup. E para se të shash, po të them që jo me patjetër janë LBGT (po edhe po të jenë!) dhe ti as e di që kanë vënë, aq finë janë. Personalisht, këtë gjë e pëlqej. Në shumicën e specjeve të tjera, është mashkulli ai që përpiqet që të duket më bukur për të tërhequr femrën!  (Kujto: luani, dreri, zogjtë ekzotikë). Dhe e dyta, më pëlqen shumë të thyejmë stereotipet e meshkujve më higjenë minimale, me thonj të paprerë, kokën e rruar zero, mjekrën si vegjetacioni i Llogarasë.

Një herë e një kohë:
Këtu përfshihen shumë dhjetëvjeçarë por sa i përket të kaluarës, do ndalem vetëm te një argument: Sharon Stone nuk dukej si Mariah Carey dhe pastaj Whitney Houston nuk dukej si Aaliyah. Vërtetë makeup-i sidomos në fund të viteve 80’ dhe fillim 90’ ishte një vizatim i 3-vjeçarit tim –  vetulla fije peri, pudër blu deri te fija e perit, laps buzësh lejla, e buzë rozë. Por askush nuk kishte maninë të dukej identik si të tjerët.

Meryl Streep dhe Uma Thurman tërë jetën kanë pranuar shaka për hundët e tyre!

Cuna goca, burra, gra, trans e LGBT, propozoj të shfrytëzojmë gjithë shkencën dhe teknikat e sotshme në më të mirën e paraqitjes sonë tërësisht unike, duke e ruajtur atë siç ruan UNESCO Beratin.

Featured post
Featured 0

Kulla e tjetrit më e lartë

Ka dy lloje njerëzish në këtë botë në lidhje me metropolin më “organik” në botë, Nju Jorkun: ata që e kanë parë, dhe ata që nuk e kanë parë, ende.

Dhe nga ata që e kanë parë ndahen në 2 kategori të tjera madhore (me nën-nuanca, patjetër): 1: interesant por i frikshëm, nuk do jetoja dot. 2: dua t’ia puth trotutuarin e qelbur.

Kot sa ta them po jam kategoria e dytë. Sapo hedh hapin e parë në qytet brenda, fillon kolona zanore e ndonjë ambulance apo policie, shoqëruar me kantiere dhe rikonstruksione që nuk mbarojnë kurrë. Në rrugë qarkullojnë vetëm taksi, autobusa dhe limuzina, apo turistë të paditur që nuk i kanë bërë mirë llogaritë se sa të bie kokës të qarkullosh me makinë në një qytet ku ka mbi 10 milionë njerëz që nusërojnë në të çdo ditë.

Nuk di ku t’i mbash sytë më parë: në tokë, te njerëzit aq pabesueshmërisht të larmishëm, apo te ndërtesat që rrinë ngjitur me njëra-tjetrën me aq respekt, duke të mbuluar ty diellin në shumë prej rrugëve.

Apo te kullat moderne që nuk ka iPhone X që t’ia përthekojë gjithë dimensionet dhe magjinë që rrezatojnë? Ups, kujdes çantën ama. Uhhh… Mi ishte ai? Po ishte sa macja ime!

Aq shumë zgedhje, që papritur nuk dëgjon më mendimet e tua, dhe ajo sjell një paqe të re, ndërkohë që truri përpiqet të regjistrojë shpejt gjithë këtë informacion të ri.

Se jo për gjë, por ka çdo ditë informacion të ri, edhe nëse jeton aty.

Sheh dikë që të kujton tezen në Fier nga praqitja? No problem. Qyteti i shkon shumë.

Ndonjë aktor nga Game of Thrones që as e kishe imagjinuar që është i vërtetë, jo mo po ndan të njëjtën pllakë trotuari me ty? No problem, qyteti i shkon shumë dhe as që ke kohë të shokohesh.

Ti je me gojë hapur nga përqëndrimi, duke mbajtur fort sendet e vyera, flokët jashtë orbite, duke kërrusur qafën të kuptosh sa lart shkon ajo kulla mbas asaj kullës gjithashtu tejet të lartë, që duket si transparente? No problem, qyteti të shkon shumë.

Sheh një njeri tmerrësisht tërheqës dhe nuk po e kupton dot çfarë race është se njohuria jote mbaron me 5 raca kryesore? No problem, të dyve ju qyteti ju shkon shumë.

Askush nuk gjykon. Të gjithë vëzhgojnë.

I gjithë qytetërimi i qenies njeri, qoftë nga cilado gungë e planetit tokë, merr kuptim në këtë ishull. Çdo novacion merr fluturim që aty, dhe nuk ndjej se ka një metropol tjetër që i përfshin të gjithë njerëzit bashkë me shkencë e art me sytë nga qielli dhe drejt së ardhmes në një mënyrë kaq origjinale, kaq perfekte, dhe me kaq rregull (xhungle, sigurisht).

Nuk ka rëndësi kush ishe aty nga erdhe. Këtu ji kush të duash dhe çfarë të duash, vetëm me një kusht: duhet të japësh rezultate origjinale.

E pasi eca 12 km në ditë për 3 ditë, duke injoruar komplet gishtin e vogël që bërtiste në dhimbje e chat-et që po shpërthenin me 243 njoftime, u ula në ballkonin e vogël të disa shqiptarëve (i vogël i vogël, po pamjen llahtar!) që jetonin një një apartament të vogël 1+1, paguanin 4800 $ qira mujore për të, 2000$ kopësht për fëmijën, e sa shpenzime të tjera që ne nuk i përkthejmë dot se çfarë janë duke qenë se vetë kemi vetëm tre në muaj: ujë, energji, internet/tv.

U ula dhe ndëshkova veten që nuk ika kur isha më e re, që nuk ndenja aty kur shkela për herë të parë, 20 vjeç.

E teksa po flisnim për gjëra të ndryshme, kryesisht si po ia çoja unë, bashkëfolësi që jetonte në katin e 22 në Manhattan, më tha:

“Lum ti që jeton në Tiranë!”

Qesha, por fjalia më ra kokës. Ishte fjali e sinqertë.

Ju thashë vetëm 2 fatura të sipërfolësve, dhe “e më mirë se kanë lekë ata”, do thoni ju. Jo, nuk janë të pasur.

Përkundër si mendojnë shumë njerëz që nuk kanë emigruar kurrë, nuk të paguan njeri 8,000 $ në muaj vetëm pse është “Amerikë”. Nëse i je afruar një shifre të tillë, nga e cila 70% të ikin fatura gjithsesi, do të thotë që e ke paguar faturën tënde me gjak në të kaluarën, ose ke një biznes që nuk të mundëson as të shijosh diellin, në kuptimin e parë të fjalës. Këta njerëz nuk e dinë çfarë është të dalësh në punë për të dalë prapë menjëherë për të pirë kafen e mëngjesit dhe për t’i mbajtur “takimet” po në kafe ku 90% fliten teorira të paverifikuara dhe 10% punë.

Këto janë thjesht mendimet e mia. Po ata ndjenin se u mungonin shumë gjëra që “shtëpia”, a.k.a Shqipëria t’i dhuron pa shumë mund. Ata ndjenin se lumturia nuk matet me një pasaportë “me reputacion”, e as me një rrogë të madhe që siç e merr, e shpërbën direkt, jo vetëm pa asnjë kursim, po me borxhe deri ditën e fundit të jetës. Ata ndjenin se jeta është më e shijuar në “shtëpi” dhe se tani ata ishin tepër të zhytur në sistem për të marrë guximin e çmendur për t’u kthyer.

Kurse unë mendoja se sa më mirë do e kisha gjetur veten profesionalisht në një vend ku askush nuk paragjykon por vetëm ekzekutojnë. Cfarë kënaqësie të zgjoheshe çdo ditë në qytetin më “hot” në botë. Të kishe kaq shumë zgjedhje për të mira materiale, me çmime ndoshta dhe më të lira se në shtëpi. Të ishe pjesë e së ardhmes së planetit dhe pionier i çdo gjëje të re që hidhet në publikun e gjerë.

Aty e pashë që ky diskutim është tërësisht i kotë, sepse në përgjithësi, është pjesë thelbësore e qenies së njeriut të lakmojë atë që nuk kemi. Ajo do Tiranë, unë dua Nju Jork!

Ta zëmë erdha në Nju Jork. Nja 1-3 vjet do hiqja të stabilizohesha, që do më plakte një çikë para kohe, siç ndodh kudo kur je i rritur me përgjegjësi. Po pastaj, do bija në rutinë, dhe do qaja për Tiranën time.

Kafet e mira në diell. Karkalecat në bregdet. Koktejet e papara, të lira. Restorantet të cilësisë Michellin, po jo me çmime Michellin. Shoqërinë që ka kohë për ty e nuk ke nevojë t’i thuash 1 muaj para një “brunch”. Familja e ngushtë, e gjerë, fisi. Deti. Europa mu aty.

Deti prapë.

Dhe aty fillova të këndoj në kokë një këngë të vjetër të Travis, që e kisha pothuaj harruar, por m’u kujtua e gjitha:

The grass is always greener on the other side / Bari është gjithmonë më i gjelbër në anën tjetër
The neighbor’s got a new car that you want to drive / Komshiu ka një makinë e re që do ta ngasësh
And when time is running out you want to stay alive / Dhe kur po ikën koha, ti do thjesht të jesh gjallë

We all live under the same sky / Të gjithë jetojmë nën të njëjtin qiell
We all will live we all will die / Të gjithë do jetojmë, të gjithë do vdesim
There is no wrong / S’ka të gabuar
There is no right / S’ka të drejtë
The circle only has one side / Rrethi ka vetëm një anë.

Të dua Tiranë.
Të dua Nju Jork.

 

 

 

 

 

 

 

Featured post
Featured 2

Taksa për të mos ikur nga mendtë.

(Imazhit të përzgjedhur nuk po i gjej autorin, të drejtat nuk janë të miat)

 

Kur isha shtatzanë, bëja shaka me bashkëshortin tim, që nëse është vajzë, do ia lëmë emrin ‘Rruga e Kombit’. Jo që s’ka shqiptarë me emra më absurdë se kaq! Po sepse ajo rrugë i ka mundësuar lehtësira të mëdha çifteve të pakëta – por në rritje – si ne: njëra nga Shqipëria tjetri nga Kosova, të lidhur fort me vendet e tyre, që nuk e kanë dhe aq lehtë të shpërngulen në njërin vend.

Kështu që prej 2007 e ndiqja zhvillimin e rrugës si serinë e preferuar. Ndërkohë ky popull që e ka pak zanat gjenetik të mos i gëzohet asgjëje, s’la fjalë pa thënë për atë rrugë, e njerëz të emancipuar kishin kokërisjen të thonin “e kujt i plasi? E ç’ka andej në veri që të hidhen kaq shumë lekë?”

Kur është aq e logjishkme sa 1+1 bëjnë 2, që arsyeja që “s’ka asgjë andej në veri” është se nuk ka rrugë.

Disa herë m’u desh t’i bija nga Maqedonia ndërkohë, me aventurat e veta, përfshi dhe helmim serioz që e dha kulmin e krizës në mes të maleve të një shteti të huaj ku njerëzit i kanë ende WC jashtë. (Po po, s’kemi vetëm ne brirë e WC jashtë, kanë plot rreth nesh!) Të paktën të isha në Kukës!

Prej nja 6 vjetësh Rruga e Kombit na ka mundësuar Bashkëjetesën e Kombit, çdo vit duke degraduar pak më shumë, deri sa vitin e kaluar i shkaktoi disa dëme serioze makinës sonë, dhe na vuri gishtin mbi kokë që edhe sa do shtyhet kështu?

Një rrugë e standardeve europiane, në terrenin më të vështirë të Shqiptarisë, pa mirëmbajtje.

Mos prisni që t’i futem argumenteve politike tani. Atë e bën kushdo tjetër më mirë se unë, e të vjen të mbyllësh Facebook kur shikon sa i zgjuar është kushdo që e di ç’po ndodh e nuk merren me asnjë problematikë tjetër që lidhet me rrugën.

Po, çmimi është i lartë e i papritur.
Po, rrugën e kemi paguar tashmë, dhe e paguajmë çdo vit me taksat tona.
Po, është sërish, për të disatën herë në historinë e shqiptarëve, politikë diskriminatore për veriun.

Po, është për të dalë për të protestuar çdo ditë deri sa të na jepet përgjgije një më një e të na kthehet diku tjetër kjo para që po na merret kështu si pa dashje.

Jo, as kishte për ta rregulluar e mirëmbajtur njeri, nëse nuk do vilej para e re.
E këtu qëndron gjithë kurthi, drita e vakët ne fund të Kalimashit, që mbase tani, më në fund do mirëmbahet.

E nisur nga kjo shpresë që duhet të ishte fakt, shto dhe sasinë e meshkujve të etur për dhunë që përqafojnë këtë kauzë jo me patjetër sepse i ndikon kjo gjë, unë nuk dola të protestoj për shpenzimet që më erdhën krejt papritur fytyrës. Dhe arsyeja që vijnë papritur, nuk është se nuk ishin në plan.

Po nuk të mban njeri të informuar.

Unë, qytetarja tipike që paguan çdo detyrim, që as i shkon mendja për hile, që qëndron optimiste kundër fakteve e shoqërisë, unë nuk meritoj dinjitet të informohem hap pas hapi!

Që nga nënshrkimi i marrëveshjes e deri te vendosja e kabinave të pagesës, të cilat as abonim nuk mundësojnë ende, dhe konceptojnë tarifa Euro në një shtet ku monedha zyrtare është Leku. Gjoja për të favorizuar vëllezërit kosovarë.

Unë s’marr pikën e respektit nga njerëzit të cilët i votoj (ose jo, ama dal!) dhe ua paguaj detyrimet me qytetari.

Dhe e di ç’më bëjnë ndodhi si kjo mua? Shto padrejtësinë çdo ditë për parkim, rritjen e çmimit në çerdhe, qenin e preferuar në lagje që zhduket në mënyrë misterioze…. S’po vazhdoj.

Kam tre alternativa:
1 – të zhytem në negativizëm vetë-urrejtës “vend kafshësh s’bëhen këta njerëz hajdutër” që ngadalë ky mentalitet do më ndikojë çdo aspekt të jetës: humorin, shëndetin mendor, harmoninë në familje, shëndetin fizik dhe paraqitjen fizike.

2 – Të bëhem dhe unë mashtruese duke hequr dorë fillimisht së qeni qytetare modele, të nxjerr hakun tim në mënyra ‘kreative’ që ndoshta mban financat lart, po më largon gjumin përjetësisht, duke degraduar humorin, shëndetin mendor e fizik.

3 – Të emigroj, e në këtë fazë kulminante të jetës të filloj tërësisht nga zero, pavarësisht përvojës, shkollimit, kapitalit shoqëror që kam këtu.

Unë kam ndenjur në Shqipëri e Kosovë nën idealin e fortë që këtë vend do e bëjnë së pari njerëz si unë, të shkolluar jashtë, optimistë, punëtorë dhe idealistë.

E ndërkohë që përpiqem shumë të mbaj ndezur dritën në fund të Kalimashit se këto që ndodhin çdo ditë janë të gjitha masa që në fakt, afat-gjatë do e bëjnë këtë vend shumë të jetueshëm (po po, e besoj ende, budallaçkë qenkam!), jap e jap taksa vu….
Po mirë, kush do më japë mua taksa që të paguaj psikologen? Se shteti s’ma mundëson! Jo shërbim profesionist, gjithsesi!
Kush do më paguajë mua produktet e fytyrës, trupit, duke qenë se po më plak stresi jo-natyral e pluhuri jashtë kontrollit, dhe jo rrjedha e moshës?

Kush do më paguajë antibiotikët që i mora se më tha doktoresha “infeksionin e ke nga ankthi stresi, ke pasur shumë punë?”

Largqoftë, ndonjë gjendje shëndetësore dhe më të rënduar, duke qenë se na është vështirësuar gjumi?

Taksa që unë të jetoj në këtë vend, tashmë u 4-fishua. Filloi më rrugën, dhe mbaroi te serumi rigjenerues. E di që shumë nga ju do thonë direkt “dashke ti, njerëzit s’kanë bukë të hanë”. Po unë ky njeri jam. S’jam ajo që s’ka bukë të ha, po jam ajo që krijoj dhe zhvilloj dhe punoj gjëra që ndryshojnë realitetet, dhe për këtë, më duhen ca standarde bazike jetese që ky vend m’i premton çdo 2 vjet sa herë ka zgjedhje.

“Shkoni studioni jashtë, se do ju mbajnë në pëllëmbë të dorës!” Tani kam unë në pëllëmbët e mia faturat e panumërta që gjysmat ende po mundohem t’i kuptoj, dhe ata që kush e di si e morën diplomën këtu se nuk janë në gjendje të artikulojnë mendim në Facebook, mbajnë diagonal çanta të vogla burrash Fendi.

Faleminderit për vlerësimin që ndenja, shtet i dashur. Falemidnerit që vetëm m’i rrit shpenzimet, dhe treçereku nuk janë ato që i sheh në TV duke u djegur si në Mesjetë.

Featured post
Featured 0

Unë, ti dhe shqiptari.

Paris, gusht 2017. Në një kafe në Montmartre janë ulur dy parizien dhe një pariziene, kanë në tavolinë espreson e dytë, një ujë pa gaz, një tavëll plot duhan të pirë, kanë rrudhur fytyrat duke parë në distancë dhe po flasin për politikë.
“Një njeri që martohet me gjyshen e vet s’bo për president”.
“Ajo është gjyshja ime në moshë po vishet më bukur se unë”.“S’ka për t’u bo ndonjëherë francezi, jo!”.

Tak, t’u pre filmi dhe ty apo jo? T’u bë ekrani i zi, pastaj dolën mizat. Piiiiiiip. Deri te e folura për poltikë sikur u shty historia, po kur thanë “s’bohet francezi njeri….” Game Over.
Sepse nuk e imagjinon dot që një shtetas perëndimor të flasë në vetën e tretë për veten e vet dhe t’i referohet me kombësi vetes në vetën e tretë.

Sepse të huajt janë perfektë, e kanë çdo gjë në terezi, s’kanë bagazh historik për t’u turpëruar apo mburrur, s’kanë fatura për të paguar (ne paguajmë energji ujë e internet, ata paguajnë minimum 3 herë më shumë fatura!!) janë të gjithë bosa, nuk kanë migrenë, kalamajtë i lindin pa vuajtje, nuk kan shefa të poshtër shfrytëzues, s’i zë vapa kurrë, etj.

Dhe mbi të gjitha, të huajt kur kanë kohë të lirë, merren me ne shqiptarët. Se unë nuk e shpjegoj dot ndryshe këtë referimin e vetes në vetë tretë.
E kanë temë të preferuar si nuk bëhemi njerëz ne. Se si nuk bëhet ky vend. Ne prej tyre mësuam të themi ‘shqiptari kshu shqiptari ashu’ se unë s’e shpejgoj dot ndryshe!
“Shqiptari s’zë mend”. “S’bohet ky popull e ka thon ai i moçmi atje” (këtu si Tyrion Lannister te Game of Thrones, çdo xhevahir të çmuar që e nxjerrim nga goja ia veshim dikujt të moçëm për ta legjitimuar).
“Çohu shqiptar nga kafja, çohu” qarkullonte para ca kohësh nëpër internet. Në fakt më dukej shumë gallatë, edhe pse nuk jam tërësisht dakord.
Nëse ti dhe familja jote jetoni në dashuri e barazi, dhe keni të ardhura të shëndetshme legjitime që vinë nga punë e sinqertë, rri sa të duash në kafe. Thyeje makinën e ekspresit, vetëm pas të tretës fillo pi dekafeinato aman.

Po s’më duket se ata që i kanë punët në terezi thonë që shqiptari s’bëhet njeri. Ajo/ai që e ka jetën në vijë, e ka sjellë në vijë duke qenë shqiptar/e vetë dhe me ndihmën e shqiptarëve të tjerë. Ajo/ai që përballet me jetën çdo ditë ka një botëkuptim më të thellë si funksionojnë gjërat dhe e di që shqiptari bëhet, por me një kusht – duhet të lëvizë të pasmen vendit.
Ka nevojë të përballet me njerëz, institucione, e situata. Të vëzhgojë çfarë nuk shkon, dhe kolektivisht të marrë pjesë në përmirësim të prapambetjeve. Të shohë ç’bëhët nëpër institucione, nesër pasnesër t’ia shprehë dikujt që ka një farë pushteti, me shpresën për përmirësim.
Ai që e ka jetën në terezi nuk ulet në kafe të thotë “s’bohet shqiptari”, po tregon çfarë i ndodhi sot dhe bluan në kokë si ta zgjidhë të nesermen. Ajo që i ka gjërat rrugës për terezi, e ka kuptuar që bëhet shqiptari, po do durim, nerva, kohë, e sidomos pjekuri. S’ka sot për nesër.
Kam pasur një palë pizhama me një breshkë të lumtur që thoshte “slowly but surely” (ngadalë, por sigurt). Gjithmonë më është dukur se i shkon ritmit të vendit tim si thënie.

E këtu dhe unë bie dakord me ‘çohu shqiptar ti nga kafja, çohu’, kur bëhet fjalë për syreshin që s’ka asgjë në terezi. Se po u çove do mësosh një gjë të re, do i japësh dhe ti jetës drejtim, e pasi ta kesh vënë në terezi, do rikthehesh në kafe, kësaj radhe për biseda më të sofistikuara, që nuk i referohen vetes me vetë të tretë dhe kombësinë përkatëse. Se jo për gjë po kur je i zënë, s’ka shumë kohë për mllef.

Nuk do thuash më ‘shqiptari kshu shqiptari ashtu’, por me shumë gjasë do bluash dinamikën e jetës në këtë vend, së bashku me një dozë humori që na karakterizon.

Kur të vijë ajo ditë thyje ekspresin, dhe mos harro dekafeinaton.

 

 

Featured post
Featured 0

Thirrje për tregime # 3, Shkodër: Karrantinë e një kohe tjetër.

Kujtim nga Oli Pero

 

Ishte marsi i vitit 1997. Nuk i kisha mbushë ende 9 vjet e nuk kisha asnjë interes në politikën e asaj kohe. Dija vetëm që kisha një farë antipatie për aksh personazhe që uzurponin ekranet e televizorit tonë bardhë e zi. Një mëngjes të atij muaji, u hapën depot e armëve dhe jeta e të gjithëve ndryshoi.

U zgjova dhe pyeta tim atë nëse do të nxitonte të blinte një thes miell, meqë do të na duhej të ndryheshim në shtëpi. Me zërin e tij të qetë, m’u përgjigj që ne do të dilnim ta blinim bukën njësoj si për ditë. Nuk kishte askush punë me ne.

Shkova në shkollë edhe për disa ditë. Të gjitha klasat e katërta ishin mbledhur ne nji të vetme, nga mungesa e nxënësve. Në fytyrat e mësuesve që na vinin në rresht në mëngjes, vërehej një farë nervozizmi. Qe një javë e brishtë dhe shpejt u urdhërua mbyllja e shkollave dhe disa institucioneve shtetërore. Baba, si arkivist i muzeut, u mundua të fshihte dhe të siguronte ruajtjen e objekteve që kishte në dorëzim. Druhej se do i vidhnin.

Ne lagjen tonë me pallate parafabrikate, banonte një pjesë e mirë e personazheve që i dhane formë 97 në Shkodër. Krismat nuk pushonin sepse kur nuk përdoreshin për të vrarë apo plagosur, shërbenin si formë komunikimi. Kushedi ç’donte të thoshte i biri i Kujtimit me tri gjuajtje në ajër, çdo natë!

Jeta e secilit prej nesh u ndikua nga ngjarjet që pasuan. U bëmë dëshmitarë të egërsisë së pashoqe mes shqiptarëve. Dy fëmijë me të cilët luanim çdo ditë, humbën babain, një vajzë e re që do të martohej së shpejti, vdiq e goditur nga plumbi ‘qorr’, një doktor u ekzekutua në krye të detyrës. Nga ballkoni i shoqes sime të ngushtë, ishin nderur teshat me vrima të babait të saj që punonte ne polici. I kish shpëtuar për mrekulli vdekjes.

Me gjithë mbjelljen e kësaj frike, ne si fëmijë të një lagjeje të varfër e famëkeqe, dilnim thuajse çdo ditë të luanim. Kur dëgjonim krismat, suleshim sëbashku drejt hyrjes më të afërt dhe mblidheshim kruspull. Pas krismës së fundit, numëronim deri në tridhjetë dhe oburra, edhe një herë jashtë.

Një natë nga këto, megjithëse jobesimtare, e pata futur një libër që fliste për Jezusin nën jastëk dhe iu luta të mos shihja makthe.

Karantina duket sikur u zgjat edhe më shumë me luftën e Kosovës. Në shtëpinë ngjitur me tonën erdhi një familje e madhe nga Deçani. Banonin 13 vetë në një dhomë e kuzhinë. Lidha shpejt miqësi me Rukën me të cilën isha moshatare. Kur nuk ishte në shtëpine time, isha unë në të tyren. Po po, e katërmbëdhjeta rreth sofrës së shtruar në tokë, në dhomën që kundërmonte nga aroma e bukës së mbrujtur vetë dhe kutitë metalike të patateve e gulashit të konservuar.

Ajo më tregonte për jetën në fshatin e saj, vuajtjet e udhëtimit, pasigurinë e së ardhmes. Flisnim për Leonora Jakupin dhe kërcenim me këngët e Adelina Ismailit në dhomën e gjumit, në të cilën ishin stivuar dyshekë dhe batanije. E kujtoj si sot kur u rreshtuam të gjithë një mëngjes për t’i përcjellë dhe i ndihmuam të hipnin në kamionin që do i çonte në shtëpitë e tyre të plaçkitura nga ushtria serbe, por nën një diell të ri.

Janë 21 vite qe nuk di më asgje per Rukën. Jam përpjekur ta gjej edhe në rrjetet sociale, por pa sukses.

Ruaj vetëm kartolinën e saj me vargje fëminore të asaj kohe, dhe uroj me zemër të jetë mirë e ta gëzoje jetën në këtë kohe karantine, në Kosovën e lirë.

Oli Pero

0

Thirrje për tregime #2: Vera do të vijë dhe sivjet.

Kujtim nga Suela Thanasi

Pavarësisht a mbani mend bananet e para dhe çokollatat Hilal,  vitet 90’ ndër të tjera ishin kohë ku shumë u pasuruan shpejt dhe pa bërë ndonjë punë të madhe; pasuar dhe me ca vite surreale kur i jepje dikujt ca para, dhe i merrje trefish.

Sot që kemi pjekurine e dime që siç fitohen lehtësisht, humben në kohë edhe më të shkurtër.
Mbaj mend që gjërat morën kot shumë shpejt. Si pa e kuptuar, u gjendëm të mbyllur nëpër shtëpi, mes oshëtimave, të pasigurtë për jetën… Të detyrar të gatuanim kulaç nga mungesa e bukës.

Shumë prej nesh që patëm fatin ta kalojmë këtë periudhë pa humbje madhore, përfunduam në rastin më të mirë mbipeshë dhe të trishtuar. Po të doje komunikim… World Wide Web ishte veçse një fidan. E vetmja mundësi për t’u lidhur me njerëzit ishte telefoni, për ata që kishin. Neve na duhej guxim të kapërcenim ballkonin te pallatet ‘Agimi’ e të shkonim te komshia.

I vetmi mjet kalimi kohe mbetej gatimi dhe libri, por në sfondin e plumbave të përditshëm edhe leximi i ndonjë libri, sado të mirë, bëhej i pamundur.

Nuk di ç’muaj ishte, sa kohë kish kaluar… Por fillova të evitoja pasqyrat e shtëpisë, aq shumë më trishtonin. E sa për shëndetin mendor… As nuk e dinim çfarë ishte.

Kështu u desh të mblidhja veten.  U ktheva nga çka e ka shpëtuar njerëzimin prej shekujsh: sporti dhe muzika. Nuk e di se si, ose nuk dua ta them se si  por arrita të gjej disa çelësa palestre dhe fillova të ushtrohem çdo ditë në biçikletë statike për 45 minuta.
Më kujtohet sa frikë pata herën e parë. Sajova 5 shula nga brenda dhe kisha hapur zërin aq sa mbante, në tentative për të asgjësuar zhurmën e plumbave.

 

Dhe kështu tre muajt e luftës së Shqipërisë me veten e saj, për mua ishin tre muajt e luftës me tulet e mia. Dhe duket se erdhi një ditë që fituam, edhe unë, edhe Shqipëria.

Pas pranverës së çmendur erdhi vera e qetë e më pas vjeshta normale kur vendi do t’i kthehej gradualisht rendit publik dhe qetësisë, në sajë të ndihmës nga forcat ndërkombëtare, të cilat në mënyrë indirekte u bënë edhe ndihmë për mua. Duke qenë se anglishten e kisha mësuar mirë, u punësova shumë shpejt si përkthyese me pagën më të mirë që kisha patur ndonjëherë deri atëhere ndonjë familjari im.

 

Për shumë shqiptarë, sidomos ata të cilët për fat të keq humbën njerëz të afërt të tyre, apo dikush që humbi një sy ose dorë, ky vit mbetet akoma më i vështirë. Megjithatë, për të gjithë, vera dhe vjeshta vijnë sërish.

Dhe unë, sërish… Mezi po e pres!

 

 

 

1

Thirrje për tregime #1: Në një vend krejtësisht të panjohur.

Si shumë shqiptarë në 1997, pas shumë peripecirash për të dale nga shteti në mes të kaosit, unë dhe familja ime arritëm të ikim.

Motrat e mia dhe unë nuk ia kishim idenë; prindërit na thanë të merrnin gjërat më të vyera se do iknim në fshat pasi ka më pak rrezik plumbash. Rrugës për aeroport ndërroi historia. E unë, një vajzë në pubertet me emocione dhe mendime të turbullta, pasi dhe e kishim parë me sy potencialin ngaqë kishim mbledhur plumba qorrë në ballkon, isha e friksuar dhe po e kanalizoja duke menduar vetëm për Larën, macen tonë e cila nuk ishte me ne, por te komshinjtë 1 kat poshtë nesh, vajzat e të cilëve i kishim shoqe. Po sikur të iknin dhe ato? Po Lara?

Shkuam jashtë vendit, tek xhaxhai im. Edhe pse nuk kishim plumba qorr nga ku do ruheshim, ishim në një vend jo si turistë, nuk njihnim gjuhën e kulturën, dhe dilnim 1 herë në javë ose më rrallë, nuk dinim ç’bëhej me shtëpinë, dhe mezi lidheshim me të afërmit të siguroheshim që ishin mirë.

Prindërit shihnin lajme tërë ditën në shtëpi teksa të afërmit vazhdonin jetët. Me siguri shtypnin një depresion kolosal, që ne fëmijët nuk ia kishim haberin.

Unë luaja në  oborr kur e lejonte moti,  i cili ish i rrethuar me mure të larta. Një ditë hipa në shtëpi, turrem në dush, për të parë që…  Kishin ardhur “komunistët”.
Apo “halla për vizitë” apo e thënë troç, diçka që njerëzimi e ka me inat ta thotë troç, përfshi dhe lexuesit që do të “ofendohen”, pasi problemet e vajzave nuk janë për t’u thënë troç.
Ato nuk janë probleme.
Janë gjëra të pështira, turp dhe tabu.

Më kishin ardhur periodat e para.

U tremba. Nuk e dija pse u tremba, dhe veprova si një njeri i frikësuar.

Ia fsheha mamit dhe motrës së madhe.

Fillova të vjedh peceta e të hedh të mbathurat. Fundja isha thjesht një fëmijë, qe po bëhej “grua”, çfarëdo kuptimi që ka kjo gjë, po nuk isha gati të hidhja hapin.

E shtyva kështu nja 2 ditë… Me mendime allasoj dhe ëndrra allasoj.

Druhesha se gallata do mbaronte.

Se nuk do më linte njeri të luaja më.
Se gjaku ishte turp, dhe ishte sinjalizimi drejt një bote shumë më të pakëndshme se ajo ku unë jetoja.

Se tani duhet të sillesha si e rritur, e të bëja gjëra që “bëjnë femrat”, e gocat e rritura, që do të thotë të pëshpërish për biologjinë tënde, të lësh argëtimin, pasi ato sikur janë privilegje për fëmijët dhe meshkujt.

Megjithatë s’mund të vazhdoja të hidhja mbathje dhe pas ankthit, dhimbjes së periodave e pagjumësisë, u desh t’i thoja mamit e motrës, të cilat sigurisht u argëtuan me këtë fakt, dhe ma bënë shumë të lehtë.

E pashë që mund të vazhdoja biçikletën e patinat në oborr, dhe me kalimin e kohës u qetësova dhe unë.

E ndava këtë histori se më kujtohet herë pas here, e paaftë të kuptoja pse u tremba aq.
Sepse ndoshta dhe pse familja ime nuk e kish bërë, shoqëria, legjendat, shkolla, filmat e ku di unë çfarë, më kishin bindur që problemet e vajzave nuk janë probleme.

Sepse vajzat nuk bëjnë dot ç’të duan pas një farë pike.
Vajzat janë sakrifica që shoqëria të ecë para.
Si e ndjera Rozafat; një legjendë që u pëlqen burrave, ndërsa mua ma kthen stomakun mbrapsht.
Çunat lozin, bëjnë gallatë, kur rriten bëjnë biznes, luajnë video games, janë shefa, çunat rrinë me këmbë hapur, boys will be boys! Gocat ulin sytë, kurrë me këmbë hapur, dhe kur gjoksi shfaq kokrrat e ke perioda, e ke vendin në kuzhinë.
Kur të rritesh po pate ambicje je kur*ë dhe sigurohu t’i falënderohesh zotit 7 x ditë që ke burrë e familje.

Të paktën për shumicën, botërisht.

E kjo, për mendimin tim, duhet të ndalojë urgjent.

Unë për vete, me aq sa munda, vazhdova bëra ç’desha. Edhe pas këtij momenti kulminant kur më erdhën periodat në mërgimin e pa dëshiruar nga ne.

Pas 2,5 muajsh u kthyem në Tiranë, për të kaluar verën brenda, përveç shkallëve të pallatit e ballkonit ku ia bënim ne dorë tankeve. Pecetat m’i sillte mami, të mbështjella me gazetë, siç ia mbështillte xhaxhi Bashkimi te kioska.

Macja ishte si top, dhe jetoi plot 15 vjet!

0

Nuk më duhet karrantina për të reflektuar.

Sot dolën rosat në Fontana di Trevi.

Mjelmat e peshqit në kanalet e Venecias, ku uji u gjelbërua, më në fund.

Nuk e di ju, po për mua ishte risi prekëse.

Nuk po e heq dot nga mendja.

Sepse disa nga ne, atë rrugën deri në destinacionin ditor jemi duke reflektuar për planetin në tërësi, teksa luajmë candy crush jemi duke reflektuar për gjurmën e njeriut në tokë…

Kur personi përballë po flet teorira jo-origjinale të ricikluara brez pas brezi, mendja ime fluturon realisht tek faktet më të fundit që japin shpresë se ndoshta vërtet mund të eliminojmë nevojën e naftës e të ngaldalësojmë ngrohjen globale dhe rritjen e çmendur të popullsisë njerëzore në tokë.

Nuk m’u desh karrantina të reflektoja për bletët, që rrezikojnë seriozisht zhdukjen.

Për ne… Karrantina s’është asgjë në këtë prizëm.

Sepse ka plot momente boshe në ditë për të refelktuar. Kohën e gjen, nëse do. Kjo nuk është cliché por e vërtetë.

Jo në karrantinë, njerëz si ne, e kemi ndjerë veten si Jon Snow. Mendo e folu të tjerëve për kërcënimin më të vërtetë në këtë planet, e ndërkohë më të padukshmin! E kemi ditur që kjo ditë do të vijë, po nuk e kemi ditur në ç’formë.

Vetëm kemi imagjinuar.

Ndotje e padurueshme ajri? Rritje e nivelit të ujit? Zhdukje akute e bletëve?

Vullkan?

Tërmete të njëpasnjëshme?

Jo. Ende jo. Fytyra e parë e asaj që kemi pritur, është një mikroorganizëm sferik me origjinë nga lakuriqi i natës.

Po të tjerat që do pasojnë?

Nuk më duhet karrantina të kuptoj sa në borxh të pashlyeshëm ndaj planetit jemi.

Nuk më duhet karrantina të di që s’mund të konsumojmë sikur planti është i pafund.
Që s’jam specie e plotfuqishme. Jam thjesht një gjitar arrogant.

Nuk më janë dashur muret e shtëpisë që ta copëtoj konsumimin vetiak në gjeste konkrete që mund të bëhen çdo ditë, çdo orë.

Që pa speciet e tjera, ne nuk mund të ekzistojmë.

Që me gjithë tymin që po lëshojmë në atmosferë, vetëm sa po shtojmë sëmundjet e viruset.

E megjithë sjelljen tonë të pafalshme, planeti prapë, reagoi butë: na dërgoi një virus që ka vdekshmëri shumë të ulët.

Karrantina ime i duhet tokës sime.
Që ajo të marrë frymë.

Që specjet e tjera të marrin çka është edhe e tyrja.

Që kur karrantina të mbarojë, të mos jemi kaq të këqinj.

0

8 Marsin doni ende ta quani festë?

Shkrim nga Ami Bekteshi

Kam disa ditë që mendoj se duhet të vi me një mesazh për 8 Marsin, por sa herë u ula të shkruaj, pashë që mendimet e mia po vinin të sforcuara. Shkrime të tilla me duken kaq cliché sa nuk kuptoj më se çfarë efekti kanë.

“Femrat duhet te ndihmojnë njëra-tjetrën!”  “Vajzat duhet t’i mbajnë kurorën njëra-tjetrës!” …Shoqëria kështu, shoqëria ashtu…  Bla, bla, edhe më shumë bla!

Japim pafund mesazhe në fushata sensibilizuese, e megjithatë gruaja në Shqipëri vijon të ketë vështirësi në çdo aspekt të jetës së saj. Çfarë efekti ka ajo që themi nëse kur një grua merr kurajon të denoncojë dhunuesin, po në të njëjtën ditë merr vdekjen si dhuratë sepse askush nuk e dëgjoi? Çfarë efekti ka ajo që themi kur një grua me 2 fëmijë nuk ka ku të jetojë nëse e divorcon burrin dhunues? Çfarë efekti ka nëse një vajzë vendos të shkollohet, por babai i saj nuk e lejon dhe vendos ta martojë që15 vjeç? Çfarë efekti ka ajo që themi nëse mosdija dhe varfëria janë pjella e çdo pamundësie dhe kanë hedhur rrënjë prej vitesh në shoqërinë tonë e ndryshimet është kaq e vështire të shihen!

Shteti.
Ku është shteti?

Shteti nuk ka ngjyrë, as parti, nuk është as rozë, as blu, as lejla, as i kuq. Shteti jemi të gjithë ne me mentalitetin tonë. Shteti është ligji që nuk i del femrave të dhunuara në krah. Shteti është polici që tallet me gruan që denoncon burrin për dhunë. Shteti është gjyqtari që me qetësi olimpike merr ryshfet nga dhunuesi dhe kur e dhunuara bërtet në sallë e bën veshin shurdh. Shteti është mësuesi pervers që tenton të fusë duart te vajza 15 vjeçare në shkollë të mesme. Shteti është drejtori në administratë që nuk firmos emërimin e një gruaje pa kaluar më parë në zyrën e tij. Shteti është personi i faresfisit që i numëron dashnorët e komshies përballë. Shteti është paraziti që rri në kafe, por i kërkon llogari gruas pse bleu një bluzë të përdorur me rrogën e saj. Shteti është gruaja që bën thashetheme për një grua tjetër. Shteti është gruaja që shkruan një status frymëzues për gratë, por rrugës ka rrëzuar dhjetra gra të tjera në jetë. Shteti është ligji që nuk mbron, mentaliteti ynë prapanik, mosdija dhe varfëria.

Ndërkohë lajmet në sfond: Krimi në familje godet sërish. Një burrë ka goditur gruan e tij në banesë…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0

Princeshat gërhasin

Nëse më duhët një ekzorsist për të ndaluar tim bir së derdhuri shampo apo së vrapuari me garuzhde, e kam gjetur: vendos në TV një nga këngët e Frozen dhe Frozen II: Ose Let It Go ose Into the Unknown, dhe ai vjen gozhdohet në divan, duke shtyrë dhe macen që i ka zënë vendin.

Duhet ta përdor me kujdes e di, se pastaj edhe kësaj metode fillon t’i venitet efekti.

Edhe nipat e mi, njësoj. Bashkë me 2 motrat e mia morëm dhe çunakët e vegjël për të parë Frozen II në kinema, ku të gjithë dolëm prej saj duke kënduar e duke ëndërruar.

Cdo gjë ok deri  sa filloi të dilte natyrshëm jashtë familjes së ngushtë fakti se im bir vdes për Elsën. Aty filloi nuk e di as vetë ç’ta quaj.
Herën e parë ngela pak pa fjalë; herët e tjera fillova të vras mendjen shumë seriozisht.

“UA HAHA çuni yt pëlqen Frozen?? Po ai është për goca!!!”

Qyqja unë, po më çburrërohej djali e s’e dija.

Anna dhe Elsa janë 2 super motra princesha që jo vetëm s’kanë prindër, po as që presin t’ua zgjidhë hallet ndonjë princ a mashkull. Më duket se Disney po na lë të nënkuptojmë që nuk duhet aspak prezenca e një të tilli, përkundrazi, shpesh tenton të prishë punë.

 

Madje një herë Anna mendoi se u  dashurua e do martohej me një princ pasi e njohu një darkë, dhe aq shumë e “tall” e motra saqë ky shpërthim adoleshentësh e përndjek edhe në filmin e dytë.

Anna dhe Elsa dalin në mes të malit, dëborës, oqeanit, për të zgjidhur vetë hallet e tyre.

Më vjen shumë mirë për ata që kanë vajza. Modele si këto të dyja janë ideale për vajza të vogla. Tërësisht në kundërshtim me teksa rritesha unë psh, dhe edhe më në kundërshtim me Disney të viteve 60. Unë adhuroja Ariel nga Sirena e Vogël. Ishte rebele, aventuriere, jashtë normave, kokëkuqe… Deri sa gjeti mashkull.

Po djali im pse nuk u dashka të shohë “filma gocash”? Do i rriten cica? Do çburrërohet? Apo do bëhet gej?

Apo më keq akoma: do shikojë një model femre që ende nuk është “mainstream”?

Ik o Blin shih filma me karate, makina, e gangsterra.

Pasi që kjo formulë, na ka treguar sukses të paparë në marrëdhëniet me njerëzit dhe gjinitë e tjera. S’e ke idenë bir, vetëm hap lajmet.

Po e drejtë, mbase Frozen nuk është për këdo. Nuk është për ata njerëz që e përqafojnë të renë, të panjohurën duke mposhtur frika personale, siç bën Elsa.

Nëse nuk doni me dalë nga zona e rehatisë, rritini djemtë si “djem”, e vajzat “si vajza”.

Unë, djali e nipat e mi po provojmë të ikim drejt të panjohurës. Into the Unknown.

Vitin tjetër me fustan, biles.

0

Mbretëria e premtuar

Herët kam lexuar diku se Mbreti Zog është shprehur se e ndjente veten si mbret i 3 milionë mbretërve. Pastaj lexova që në fakt e ka thënë Konica si diçka filozofike mbi të qeverisurit të shqiptarëve.

E unë bëj ç’bëj i rikthehem kësaj shprehjeje, çdo herë me një dimension të ri. Sepse kushdoqoftë ai që e ka thënë, është në tërësi e vërtetë.

Do cilësoj 2 dallime, ama. E para shifra 3 milionë (apo 10, megjithë diasoprë?) përgjysmohet direkt. Gjinia femër nuk është pjesë e këtij ekuacioni. Gjinia femër shërben, shërben, dhe shërben ca më shumë.

E dyta, këta mbretër që rriten në këtë territor kaq të vogël, kaq magjepsës, kaq me tehe, me kripë e diell, për fatin e tyre jo fort të mirë dhe pa as edhe një përgjegjësi personale, proçesin e mbretërimit e kanë pak për së prapthi.

Fillon nga fundi në fillim.

Si Benjamin Button, i cili lind plak, dhe ves i porsalindur.

Prindërit e rinj i gëzohen lindjes së djalit si do t’i gëzoheshin ardhjes së Mesias. (Ka ardhur apo jo ndonjë here ai, e diskutojmë një herë tjetër)  Një pjesë patjetër rrudhen kur është vajzë, e ata të paditurit fare, e abortojnë.

Që në lehoni fillon rritja e djalit sikur lindi direkt mbreti, e jo sikur lindi djali i mbretit, siç edhe ka pas shkuar ky proces në monarki. I puthin gjenitalet shkallëve, bëjnë kurban edhe kur s’kanë. Vendosin çdo femër në familje në shërbim të tij dhe teksa djaloshi rritet, i jepet në fytyrë gota e ujit, i rregullohet krevati teksa ai lan dhëmbët.

Nuk i prishen teka për objekte përtej mundësive familjare. Këta prindër, e këto nëna, pasi mua më duhet me dhimbje të drejtoj gishtin më shumë nga nënat se nga baballarët duke qenë se këta të fundit nuk para e quajnë burrëror prindërimin… Këto nëna e bëjnë këtë lloj prinërimi brez pas brezi, edhe pse nuk kanë kapitale të asnjë lloji. Nuk kanë kapital financiar, nuk kanë kapital të rrjetit të gjerë të njohjeve (kapital shoqëror), e as ndonjë kapital intelektual të spikatur.

E ndërkohë, këta djem po bëhen adoleshentë.

S’kalon shumë dhe janë burra tashmë. Çuditërisht (për mua jo!) çdo ditë më të frustruar, më topolakë, më pak gazmorë.

Ngadalë po me vendosmëri, po i kapëlon e vërteta të cilës sa më shumë të piqen nuk do i bëjnë dot bisht.

Hap pas hapi po kuptojnë që në të vërtetë, salltanetet morën fund me vaktin kur ishin në protektoriatin e plakës.

Në të vërtertë nuk kanë në pronësi asnjë pallat me 68 shërbyes që flenë nëpër bodrume.

Ishte thjesht mami, me asistencë motre, në prezencë të saj. Ato i shërbyen dhe nuk e lejuan të aftësohet, duke krijuar iluzionin që s’i duhet të bëjë shumë në jetë, dhe në mënyrë indirekte atij iu mbi ideja që do të jetë gjithmonë dikush në funksion të tij.

Mirëpo mami nuk ka ç’ofron më, dhe motra ka vazhduar përpara, sepse duke u trajtuar si dytësore, ajo në fakt ka mësuar shumë më shumë të jetë e zonja e vetes.

Nuk paskan as kapital financiar. As bota nuk është e tyrja. Dhe pa gjetur ndonjë nuse, nuk do u shërbejë njeri. E prapë, as ajo nuk shërben si plaka.
Nuk paskan kujt t’i drejtohen.

Nuk qenkërkan mbretër.

Nuk paskan asgjë përveç se jetës dhe rëndomtësisë së saj, që kur ke shëndetin, është  pasuria më e madhe në këtë planet të vetmuar.

Dhe kur nuk je pajisur që në gjenezë si të përballesh me këtë vetminë e të qenit adult, shpërthejnë jo rrallë titujt që ndosin news – feedet.

25 vjeçari vrau shokun për motive të dobëta.

28 vjeçari vret gruan, krim pasioni. (Cfarë dreqin do të thotë “krim pasioni”??)

Kapet 21 vjeçari me 18 kg kokainë.

.

.

.

Të gjithë në kërkim të mbretërisë së premtuar.

0

The next right thing ~ Gjëja e duhur e radhës

 

Në një vizatimor që im bir sheh në Netflix, disa bot-a (pjesë kompjuterike) të vegjël pyeten nga fëmijë të ndryshëm lloj lloj gjërash. Siç e kanë kalamajtë pasi kalojnë fazën kur vetëm rrëzohen, ulërijnë pa asnjë arsye të identifikueshme, dhunojnë kafshët shtëpiake dhe kremin më të shtrenjtë të mamit. Kur i mërziten ato aktivitete, pyesin, pyesin prapë, e çojnë atë “pse”-në rrumbullak strumbullak deri sa vijnë te pyetja origjinale, gjithmonë në rastin kur prindi me durim vazhdon përgjigjet.

Ka shumë arsye pse dhe unë e shijoj këtë shfaqje. Produksionet më të mira nuk i bien kurrë shkurt, dhe përveç se janë të vëmendshëm ndaj çdo çështjeje madhore të epokës ku jetojmë, kujdesen që këto prodhime shumë-ngjyrëshe t’i shijojmë dhe ne prindërit. Meqë s’kemi kohë t’i hyjmë ndonjë Peaky Blinders me not zhyt, pse mos të shijoj dhe unë Story Bots?

Eshtë cool se fëmijët janë gjithmonë një racë e ndryshme. Mos të drejtojë gishtin im bir pse pa një afrikan, nesër-pasnesër. Pastaj ka personazhe të famshëm nga “rinia” ime. Pastaj kam qejf këtë dhjetëvjeçar në tërësi sepse kemi hequr dorë nga perfeksionizmi: kalamajtë nuk janë me as engjëj, as princesha, as me artikulacion perfekt. Jo o vlla, janë të pa përqëndruar, me njolla në trup, mezi i merr vesh çfarë thonë, me hundët e zëna…. Çerra, mo.

Tek kjo shfaqje pyetjet janë “sagllam”. Gjëra që ne as na i ka shpjeguar njeri, dhe me kalimin e viteve kemi pranuar shumë gjëra si “po se ashtu është” ose kemi parë realitetin shumë të rëndë me sy kur jemi rritur.

Kam pasur dikur një kolege që sa herë e pyeste fëmija diçka, i thoshte “se qishtut”.

“Ku shkojne plehrat?” pyeti një fëmijë.  E më erdhi inat. Kush na ka thënë ne, si fëmijë se ku shkojnë plehrat?

Pse të flasim për një gjë aq të pakëndshme, për dekompozimin dhe mos tretjen e gjërave që ne nuk i duam??

Pse të flasim që zgjidhja jonë, si specje, për 170 vjet (po numëroj vetëm revolucionin industrial si pikënisje) ka qenë e tillë: “shtyji larg”.

Specja që ka çuar veten në Hënë me një proçesor shumëfish më të ulët se telefoni që ke sot, plehrat i ka shtyrë.

Fillimisht jashtë qytetit, pastaj nëpër gropa, nëpër fusha, në oqean.

Hë, ku shkojnë, o të rritur e të mitur?

Hajt ta zbërthejmë.

Te koshi poshtë lavamanit.

Po pastaj?

I merr mami ose babi e mbyll qesen dhe del i hedh te ai koshi i madh me erë te lagja.

Po pastaj?

Vjen i merr kamioni plot zhurmë e rrëmujë. [Fut koment racsit këtu]

Po pastaj? Hmmmmmmm

A po, për Tiranën kam dëgjuar në Sharrë. Për të tjerët kokrrën e idesë s’kam.

E çfarë ka në Sharrë, e në shumë “sharra” të tjera në botë?

Mal me plehra. Goxha në kuptimin e parë të fjalës.

E pastaj?

Asgjë, ato kalben, në përjetësi. Disa shpërbëhen për disa orë, disa duan shekuj.

Ça do me thënë shpërbëhen?

E thënë sa më thjesht që mund të thuhet një çështje e një kompleksiteti të tillë, në rastin kur plehrat i ka marrë Sharra dhe jo era e pakujdesia e faktorit njeri nëpër lumenj e oqeane, rrinë e lëshojnë sasi të larta të dioksidit të karbonit dhe metanës, të cilat shkatërrojnë atmosferën dhe ajrin që thithim, duke vrarë mundësinë për jetë, dhe duke helmuar jetën tashmë ekzistente. Helmi shfaqet në sëmundje, shkurtim jete, stuhi.

Procese të tilla vrastare i ndodhin dhe ujit.

Vizatimori në fjalë e shpjegon shumë më bukur se unë, po tani boll i bëra reklamë.

Përgjigje të thjeshta për çështje të tilla komplekse, nuk ka. Asgjë që lidhet me mundësinë e jetës, dhe ekzistencën, nuk mund të jetë e thjeshtë.

As te vetëm 1 artikull nuk mund të jetë, As te vetëm 1 libër, jo e jo nuk mund të jetë.

Kushdo që del me postime gjoja me pika të përmbledhura pse ngrohja globale nuk po ndodhka, është thjesht një mohues/e plot mosdije e papjekuri, pasi fjalë pozitive për ta nuk kam.

Askush nuk e di si do i “vejë halli” i kësaj pune, me vargmalet e Sharrave që mban planeti Tokë, dhe me mikroplastikën që ka depërtuar thellësi të deteve e oqeaneve ku nëndetëset nuk shkojnë dot.

Por, siç thotë dhe Anna te Frozen II, kur kish ngelur tërësisht pa vullnet për të vazhduar, gjëja më e mirë që mund të bëjë njeriu në jetën e tij, është të bëjë gjënë e duhur të radhës (the next right thing). E cila fillon duke u menduar mbi këto çështje, duke u informuar, dhe duke marrë veprime konkrete në jetë. Si mundem unë mos të prodhoj 1kg plehra në ditë? Etj, ti je ti, unë jam unë, secili e di vetë gjëja e duhur e radhës.

Ama gjënë madhore të duhur të radhës e kemi të përbashkët, dhe nuk ka mohim e injorim që ta zhdukë nga sytë.

Ngadalësimin e ngrohjes globale.

 

 

– – – – – – –

Photo by Jon Tyson on Unsplash

0

Meqë e përfunduam dhe vallen e 4543 miliardtë…

Photo by Greg Rakozy on Unsplash

Si një anëtare tipike e brezit tim dhe dhe anëtare e komunitetit që nuk beson dot se surprizat e pa kërkuara të jetës shtyhen pa humor, kaloj shumë kohë duke parë meme. Madje kur më çon të dielën iPhone raportin se sa kam ndenjur në ekran, kam filluar i kthehem “po ty kush t’pyti?”

Memet e fundvitit të preferuara janë të natyrës: “çfarëdo premtime që je duke i bërë vetes e botës për 2020, do jesh po i njëjti trashaluq (duke qenë së premtimi i parë është palestra) dhe e njëjta “rob i keq”, kshu që vazhdo ha panetone, etj.

Më pëlqen edhe sa realistë kemi filluar të bëhemi si specje, dhe si komb e kemi kapur kët’ trend. Themi të vërtetën pa të keq, sidomos në emër të humorit.

“E vërteta nuk do t’ia dijë për nevojat apo dëshirat tona. Nuk i intereson për qeveritë, ideologjitë, fetë. E vërteta do të rrijë aty duke pritur, përjetësisht.” (nga mini seria “Chernobyl”).

Humori atë ka bërë tërë jetën e vet: ka thënë të vërtetën në një mënyrë që ne mos të ofendohemi nga brutaliteti i të vërtetës.

E ndërkohë që nuk kam ndonjë plan konkret se ç’do bëj me harqet jo natyrale mbi vithet e mia, kam patjetër plan të them të vërtetën gjithmonë e më shumë, pavarësisht se sa rrudhet dëgjuesi. Pasi këto rrudhjet e dëgjuesve të ndryshëm, më mësuan të gënjej që në adoleshencën e herët, dhe gënjeshtra nuk më vjen aspak natyrale.

Dhe siç edhe memet e fundvitit  ironizojnë pa mëshirë faktin që njeriu nuk ndryshon dot brenda natës e as muajit… Edhe unë bie dakord se netët e gjata të ftohta të janarit nuk kanë aftësinë të ndryshojnë me magji në një njeri më “të mirë” – patjetër sipas përkufizimit tënd personal se çfarë të bën ty “më të mirë”. Nuk janë as ftuese të dalësh për vrap.

Por janë të mira për të ndenjur me veten tënde, dhe nëse ka ndonjë hap konkret drejt transformimit të vetes aty ku ti mendon se duhet të jesh, është reflektimi.

E për atë, ka gjithmonë kohë.

Siç ka dhe stomaku gjithmonë vend për ëmbëlsirë.

Rrotullim të lumtur rreth diellit!

0

Blog at WordPress.com.

Up ↑