Qëllon që bisedat më ngacmuese ndodhin në rrethanat më të paparashikuara, mundësisht në një ambient ku ti je me përtesë dhe nuk pret asgjë vetëm do të ikin orët që t’i kthehesh rutinës tënde.
Të paktën kështu ndodhi me mua para ca kohësh. Një person që s’e njihja dhe ndoshta s’do ta takoj më kurrë, më pyeti “cila është sfida personale më e vështirë në jetë?” Kurrë nuk i dihet ç’po kalojnë njerëzit momentin kur takohesh me ta.
Unë e kisha përgjigjen. Por ishte e fshehur, dhe aspak e artikuluar në fjalë. Kështu që thjesht i bëra gëzuar gotën dhe i dhashë përgjigje që i përshtatej rastit.
***
Kur kam mundësi dhe jam në humor, kam qejf të shikoj Zonë e Lirë. Dhe përveç arsyeve të qarta, si argëtimi pa thelb apo ‘freak show’ shoqëruar me të qeshura që shkakotojnë këto, e kam qejf për një arsye tjetër: aty arrijnë të depërtojnë njerëzit më jashtë kornizave që prodhon ky popull, me një mendje krejt të vetën dhe pa asnjë lloj turpi për atë që kanë vendosur të jenë. “Unë jam Endri, më ndihmoni të bëhem Endra!” Kështu mirëpriten pa paragjykime, dhe ata ndihen të shlirë, shpesh duke e abuzuar formatin se fundja janë të pamësuar dhe të pa pajisur për t’u sjellë si duhet në ekran. Disa ia dalin të bëhen të famshëm, të tjerëve vetëm sa u bën dëm koha televizive… Eshtë personale pastaj. Por ata që na japin të qeshura dhe që mbledhin aq shumë urrejtje kanë ca ide të qarta, dhe kjo është shumë më shumë seç kanë shumica për të ofruar.
Dhe urrrejtja zakonisht është emocion reargues; për faktin që dikush ka guxim që ti nuk e ke.
***
Cila është sfida më e vështirë në jetë pra?
“Të bësh lekë!”
Përgjigjen shumica dërrmuese e shqiptarëve, që kanë një fiksim gati absurd me të mirën materiale dhe adhurim të verbër për kodoshat që ia dolën të mbushin dyshekun me para të thata. Nuk u vë dhe aq faj, jemi një popull që kemi dalë nga varfëri e skajshme dhe çdo ditë është fushë betejë për jetë më të mirë. Dhe po, është e vërtetë që varfëria të zhvesh nga dinjiteti. Eshtë edhe e vërtetë që mirëqenia të blen lumturinë, edhe po nuk ta bleu 100%, të blen vilën me ngrohje qëndrore ku mund të vajtosh mbi pjatën tënde të preferuar me gojën fringo të re.
Por unë e quaj fiksim absurd sepse deri sa të arrish te momenti që do “bësh lekë”, ke shumë hesape për të larë.
Dhe të gjitha këto hesape, janë me veten tënde.
Asnjeriut nuk i ra një valixhe në kokë me 1 milion dollarë. Në një moment të caktuar, ai/ajo po merrte vendimet e duhura dhe ja ku është sot.
(Në këtë analizë do doja të përjashtoja kodoshët që kanë kaluar thasët me drogë matanë kufirit dhe janë pasuruar; besoj realisht që merita e tyre e vetme qëndron në faktin që s’kanë asgjë për të humbur).
Mora për shembull lekët, se aty e kanë dhimtën më të madhe shumica.
Por dikush tjetër do të jetë i/e lumtur çdo ditë. Një tjetër do të lërë vepra madhore pas vetes. E një tjetër do të jetojë ditën që legalizohet martesa gej apo të hipë Everestin. Dhe siç e dimë, janë një përqindje 1 shifrore ata që ia dalin.
Shumë prej nesh, dëshirën e tyre e kanë aq thellë brenda që as janë në gjendje t’ia artikulojnë vetes, lëre pastaj të tjerëve. Dhe dëshira myket sepse e bllokojnë të ngrihet një nivel. Nuk e le sikleti i bashkëshortit/es, që fillon tund këmbën poshtë tavolinës kur përmendet kredia për biznes. Nuk e lë turpi i babit, që si do ua shpjegojë shokëve te kafja që vajza e tij do të bëhet mundëse. Nuk e lë rrudhja e vetullave të kolegëve dhe eprorëve kur ti propozon në takim një ide origjinale. Të shkatërron opinion i shoqërisë tënde underground që t’u pranosh që të pëlqen albumi i Rihannës. Ke frikë konkrete se mamaja jote do vdesë po të marrë vesh që je gej.
Dhe mëngjesi vjen, del para pasqyrës, kuron imazhin që ke bërë gjithmonë, del bën të njëjtat biseda, ëndërron që do shkosh në X koncert në pranverë, të njëjtat detyra ditore, kthehesh në darkë, ëndërron, thua “nesër do blej biletat”, por ditët vazhdojnë dhe ti je peng i jetës që ta ka paracaktuar shoqëria, familja, jeta në komunitet.
E pra e thënë thjesht, duket mëse e qartë që gjëja më e vështirë në jetë është t’i qëndrosh besnik vetes.
Ta dëgjosh atë zërin e mbytur në terr.
T’i japësh dorën të ngrihet në këmbë. T’i hapësh dritën të hipë shkallët.
Të injorosh me vendosmëri ç’mendojnë të tjerët. Sepse ata po të sabotojnë. Nga frika.
Të jesh gjithë kohës e prirur për të menduar që ka më mirë.
Që ty të përshtatet diçka tjetër.
Që të gjithë jemi ndryshe dhe s’kemi pse të sillemi si prodhim në seri.
Qenka pothuaj e pamundur të respektosh mendimin tënd vetëm se është pak më ndryshe nga ç’mendojnë të gjithë. Vetëm pse kështu kanë vepruar brez pas brezi. Tejet e vështirë që një zë të ngrihet mbi 12 të tjerë.
Por është e vetmja mënyrë. Jeta jote është vetëm e jotja, dhe me informacionin shkencor të deritanishëm, ke vetëm një të tillë. Për sa kohë çfarë ti do nuk është kriminale, jepi. Vetëm ti jeton në trupin tënd, kështu që vetëm ti e di se ç’e mban gjallë atë.
*Ky shkrim i kushtohet dhjetëra njerëzve frymëzues në botën shqiptare, që kanë pasur guximin të dëgjojnë veten, luftojnë edhe pse beteja sa vjen vështirësohet, dhe që i bëjnë një vesh shurdh opinionit të standardizuar.